اجرا گذاشتن مهریه یکی از مهم‌ترین موضوع در روابط حقوقی زوجین بوده و در زمان طلاق، در دستور کار دو طرف قرار می‌گیرد تا از حقوق خود دفاع کند. شرایط و مراحل به اجرا گذاشتن مهریه با قانون مهریه جدید و شرایط توقیف اموال شوهر و ممنوع الخروج کردن شوهر در این گفتار مجله حقوقی رادگام ارائه شده است.
هر چیزی که مالیات داشته باشد را به هر میزان می‌توان مهریه قرار داد اما بابت یا معادل 110 سکه آن، برای مرد، می‌توان حکم جلب گرفت. هزیه اجرا گذاشتن مهریه با توجه به روش آن فرق دارد. در روش مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت، هزینه معادل یک بیستم کل مهریه شده و از طریق دادگاه خانواده نیز معادل 3.5 درصد مبلغ مهریه است. به توقیف اموال برای مهریه و عواقب اجرا گذاشتن مهریه نیز توجه کنید.
اگر نظر و دیدگاهی درباره اجرا گذاشتن مهریه دارید، سوالات خود را از طریق فرم ارتباطی، به اطلاع کارشناسان مجرب گروه حقوقی رادگام برسانید.
با ما همراه باشید.
داستان مهریه چیست؟
مهریه چیست و بهترین روش اجرا گذاشتن مهریه چیست. این ها سوالات متداولی است که ذهن بانوان را به خود مشغول کرده است. چون یکی از موضوعات حقوقی مهم و پر چالش امروز ایران بوده و تاثیر زیادی روی فرآیند و روند ازدواج و طلاق در ایران معاصر داشته و به نظر می‌رسد که بسیاری از زوجین در زمان طلاق، با این مساله روبرو هستند.
مهریه از حقوقی است که با جاری شدن عقد نکاح چه دائم و چه موقت، تعلق گرفته و زوجین پیش از ازدواج، مالی را به عنوان مهر تعیین می‌کنند. به محض وقوع عقد نکاح، یکی از حقوق زن بوده و عندالمطالبه است. هر زمان اراده کند، می‌تواند طلب کند.
گاهی بعد از درخواست و مطالبه زن، مرد، مهریه را به صورت کامل و یا با توافق زوجه، بخشی از آن را پرداخت کرده و اما در بعضی موارد نیز، زوج از پرداخت مهریه به زوجه امتناع می‌کند و زن بایستی برای دریافت حق خود، وکیل گرفته و از مسیر قانونی اقدام کند و اصطلاحا، مهریه خود را به اجرا بگذارد.
متاسفانه روند تماس‌ها با گروه حقوقی رادگام نشان می‌دهد که شمار زیادی از هموطنان، از قوانین مهریه مطلع نیستند وعدم اطلاع، باعث بروز مشکلاتی در احقاق حقوق آن‌ها شده است. در این مقاله سعی شده تا پاسخ‌گوی همه ابهامات و پرسش‌ها در حد توان باشیم.
مهریه، انواعی دارد که در ادامه بحث به آن اشاره می کنیم.
انواع مهریه که باید بدانید
مهریه، انواع دارد. مهریه یا صداق ، مالی است معلوم و مشخص. مجهول نیست. نمی‌توان چیزی را که مجهول و نامشخص است را به عنوان مهریه تعیین کرد. بعد از وقوع عقد نکاح، از جانب مرد به زن داده شده و از حقوق مسلم زن است و هدیه نیست. نشان از احترام مرد به زن است. این حق شخصی، به زن، حق مالکیت می دهد و هر زمان اراده کند، می‌تواند آن را از شوهرش طلب کند.
پرداخت مهریه در شرع مقدس، از تکالیف شوهر نسبت به همسر بوده و احترام ویژه‌ای دین مبین اسلام برای حقوق زنان قائل شده و هیچ چیز نمی‌تواند این حق را از زن، بستاند و سلب کند. مهریه از نظر پرداخت، به 2 صورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می شود.
هنگامی‌که زن و مرد پیش از عقد نکاح، بر روی مهریه توافق می کنند، می‌توان برای پرداخت آن نیز شرایطی تعیین کرد. مثل اینکه مهریه نقد یا نسیه، معین یا نامعین، عندالمطالبه یا عندالاستطاعه باشد.
اگر مشخص شود که هر زمان که زوجه، مهریه‌اش را مطالبه کند، مرد مکلف به پرداخت آن است، مهریه در سند ازدواج به عنوان عندالمطالبه ثبت می‌شود. اگر چنانچه، زوجین توافق کنند که پرداخت مهریه، در صورت توانایی مالی زوج باشد، مهریه عندالاستطاعه خواهد بود. البته زوجین قادر هستند که حتی پس از جاری شدن عقد، با یکدیگر توافق کرده و مهریه را از عندالمطالبه به عندالاستطاعه تغییر دهند.
نحوه اجرا گذاشتن مهریه چگونه است؟
به دلیل بی اطلاعی زوجین از مراحل قانونی نحوه اجرا گذاشتن مهریه، روند گرفتن مهریه گاهی به سال‌ها زمان نیاز دارد. بر اساس بخشنامه صادر شده توسط ریاست محترم قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، کلیه دادگاه‌های کشور ، دادخواست مهریه را پیش از مراجعه به اداره ثبت، نمی‌پذیرند. زوجه چه وکیل مهریه داشته باشد چه وکیل مهریه نداشته باشد، چه شخصا اقدام کند، بایستی به دفتری که عقد ازدواج در آن ثبت رسمی شده مراجعه کرده و درخواست صدور اجراییه برای کلیه مهریه یا بخشی از آن را تسلیم نماید.
در گام بعدی، با مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک (اداره اجرای مهریه)، علاوه بر ممنوع الخروج کردن زوج، درخواست توقیف اموال وی را تسلیم خواهد کرد. اگر مالی پیدا نشد، اداره از مراجع ذیصلاح مثل بانک یا راهور ناجا، استعلامات قانونی را اخذ خواهد کرد.
اگر مالی شناسایی شود، توقیف شده و ارزیابی به مزایده عموم گذاشته خواهد شد. مگر اینکه اموال، جزو مستثنیات دین باشد که در آن صورت زوج، حق اعتراض دارد. اگر ظرف 60 روز، مالی پیدا نشد، یا ظرف 6 ماه ، درخواست زوجه به نتیجه نرسید، می‌تواند خود یا وکیلش درخواست صدور گواهی مبنی بر مراجعه به دادگاه کند.
منظور از مستثنیات دین در اجرا گذاشتن مهریه چیست؟
برخی از اموال هستند که زوجه نمی‌تواند نسبت به توقیف آن‌ها اقدام نماید و مهریه از محل آن اموال پرداخت نخواهد شد و اعتراضی هم نمی‌تواند داشته باشد. به این اموال، مستثنیات دین اطلاق می‌شود. اموالی که اگر کسی به ما دینی داشته باشد، نمی‌توانیم به خاطر طلب و دین خود، آن ها را توقیف کنیم. طبق ماده 24 قانون جدید محکومیت‌های مالی، برخی از مستثنیات دین به شرح زیر است:
- منزل مسکونی که در شان محکوم علیه باشد.
- اثاثیه مورد نیاز ضروری زوج و افراد تحت تکفل او
- آذوقه موجود و ذخیره شده به اندازه نیاز محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی
- وسایل و ابزار کار و کتب علمی و تحقیقاتی و تلقن مورد نیاز که محکوم علیه برای امرار معاش از آن بهره می برد.
- مبلغی که بابت پیش قسط اجاره به موجر پرداخت کرده به شرط آن‌که بدون آن مبلغ، برای پرداخت اجاره، به عسر و حرج افتد و بالاتر از شان او نباشد.
اگر زوج، هیچ مالی به نام خودش نداشته باشد، خانم قادر است با مراجعه به اداره ثبت اسناد، نامه‌ای مبتنی بر اینکه زوج، مالی به نام خود ندارد، دریافت کرده و بعدا برای مطابعه مهریه به دادگاه خانواده محل سکونت خود یا همسرش مراجعه و دادخوست حقوقی مطالعه مهریه تسلیم کند.
این دادخواست در قسمت اجرای احکام مدنی دادگاه، بررسی و ثبت خواهد شد تا اگر در آینده، مرد، اموالی بدست آورد، زن امکان توقیف آن را داشته باشد. به شرط عدم پرداخت مهریه.
اما واقعا چه نوعی مهریه ای قابلیت اجرا گذاشتن دارد.
شرایط مهریه قابل اجرا
مهریه باید خصوصیاتی داشته باشد و در صورتی که فاید خصوصیات باشد، باطل بوده و تاثیری در عقد نکاح ندارد. چند مورد از ویژگی‌های بارز مهریه به شرح زیر است:
- مهریه باید ارزش مالی داشته مثل سکه و زمین و طلا و سهام.
- مهریه باید مشخص باشد
- مهریه باید معین باشد
- مهریه باید تعداد مشخص داشته باشد
- مهریه باید مکان مشخص داشته باشد.
- مهریه باید قابل تملک باشد
- مهریه باید مشروع باشد.
اگر مهریه، ویژگی‌های فوق الذکر در این گفتار را نداشته باشد، قابلیت اجرا گذاشتن ندارد. شما می توانید رمز ارزها را نیز به عنوان مهریه مشخص کنید. نوع رمز ارز و تعداد آن باید مشخص باشد. این که چه رقمی در زمان طلب مهریه پیدا می کند، نامشخص است و تاثیری در اجرا گذاشتن مهریه ندارد.
هزینه اجرا گذاشتن مهریه
اجرا گذاشتن مهریه، هزینه دارد. دادگاه برای هر پرونده بسته به نوع آن؛ هزینه ای دریافت خواهد کرد. هزینه دادرسی با زوجه است و مبلغ آن نیز 3.5 درصد کل مبلغ مهریه خواهد بود. اگر زن، هزینه دادرسی را نداشته باشد، می‌تواند درخواست اعسار نماید.
مدت زمان اجرا گذاشتن مهریه
روند اجرا گذاشتن مهریه، معمولا طولانی بوده وبعضا سال‌ها به طول می‌انجامد و گاهی هم به سرانجام مشخصی نمی‌رسد. حجم کاری دادگاه رسیدگی کننده به دادخواست و یا مشکلات و اختلافات جدیدی که در مدت رسیدگی به پرونده بین زوجین اتفاق می‌افتاد، سبب طولانی شدن این رویه شده است. اگر زوج توان پرداخت دارد، بهتر است که به طور توافقی پرداخت شود.
اعسار چیست؟
اعسار کلمه عربی در باب افعال است و از ریشه عسر. به معنی سختی. به معنی عدم توانایی مالی و یا عدم دسترسی به اموال به گونه ای که شخص در مضیقه باشد. در موارد حقوقی، به افرادی که به دلیل نداشتن مال کافی یا در دسترس نبودن اموال آن ها، نمی توانند بدهی و دیون خود را پرداخت گنند، معسر گفته می‌شود.
2 دسته افراد، معسر هستند. یکی فرد حقیقی که برای دریافت حق خودبه عنوان خواهان، اقدام به شکایت و تشکیل پرونده می‌کند. اما به دلیل عدم توانایی مالی، قادر به پرداخت هزینه دادرسی نیست. دومی، فرد حقیقی که بدهکار بوده و از جانب طلبکار، علیه وی شکایت شده و حکم به نفع طلبکار صادر شده و طبق رای نهایی، محکوم شده اما توانایی پرداخت دین را ندارد.
در خصوص اجرا گذاشتن مهریه، زمانی که زوجه، درخواست خود را تسلیم دادگاه می کند، بعد از ارزیابی پرونده توسط قاضی رسیدگی کننده به پرونده، زوج باید نسیت به پرداخت مهریه اقدام کرده و در صورت عدم پرداخت، زوجه قادر است که حکم جلب زوج را بگیرد.
اثبات اعسار چگونه است؟
اعسار را باید اثبات کرد. اگر مرد به دلیلی مثل عدم توانایی مالی یا عدم دسترسی به اموال، قادر به پرداخت مهریه زن به طور یک جا نباشد، می تواند اعتراض کرده و درخواست اعسار کند. ظرف 30 روز فرصت دارد مدارک خود مبنی بر اعسار را به دادگاه تسلیم کند تا زمان بررسی آن توسط قاضی پرونده، حکم جلب صادر شود.
اگر مدارک ارائه شده توسط زوج قبول شود، بایستی مهریه را پرداخت کند اما با توجه به شرایط مالی وی، دادگاه حکم قسط بندی مهریه می دهد. گاهی نیز دادگاه مدارک اعسار زوج را قبول نمی کند. مثلا زمانی که زوج برای نپرداختن مهریه یا راضی کردن زوجه به میزان مهریه توافقی وکمتر، اموال خود را به صورت صوری به شخص دیگر انتقال می دهد که اداره ثبت و دادگاه با بررسی سابقه وی تا یک سال پیش از طرح دادخواست همسرش، عدم صحت آن را ثابت خواهد کرد.
قسط بندی مهریه
قسط بندی مهریه زمانی است که اعسار از سمت دادگاه قبول شده باشد و با توجه به وضعیت مالی زوج، مبلغی به عنوان پیش قسط مهریه و مبافی به صورت اقساط ماهیانه یا چند ماهه برای پرداخت مهریه مشخص خواهد شد. میزان پیش قسط و اقساط ، هیچ معیار تعیین شده نداشته و قاضی پرونده با توجه به شرایط مالی مرد و دفاعیات زن، میزان آن را مشخص خواهد کرد.
در مواردی که درخواست طلاق از سمت مرد باشد، دادگاه سخت گیری بیش‌تری نسبت به اعسار داشته و بعضی شعب نیز از قبول درخواست امتناع می کنند. مرد موظف به پرداخت مهریه بوده و در مواردی که درخواست پذیرفته شود، پیش قسط سنگین‌تری از سمت قاضی گاها تعیین خواهد شد.
پیش قسط مهریه و اقساط آن باید به صورت منظم پرداخت گردد. در غیر این صورت امکان جریمه و جلب دارد. نپرداختن مهریه تا سقف 110 سکه بهار آزادی، یا معادل آن، جزو جرایم مالی بوده و منجر به حکم جلب خواهد بود. اما نسبت به عدم پرداخت مازاد، حکم جلب صادر نخواهد شد. به این موضوع در زمان تعیین مهریه، دقت کنید.
قانون جدید اجرا گذاشتن مهریه وجه نقد و سکه
طبق قانون جدید ، مهریه می‌تواند وجه نقد باشد که به نرخ روز محاسبه شده و زوج مکلف به پرداخت آن است. 2 نکته را دقت کنید. یکی اینکه اگر زوج فوت کند، مهریه صرفا تاریخ فوت وی به نرخ روز محاسبه خواهد شد. نه تاریخ انحصار وراثت یا درخواست زن. دوم اینکه ملاک از نرخ روز، پرداخت مهریه توسط شوهر است، نه تاریخ اقامه دعوی و ارائه دادخواست زوجه.
زوجه قادر است برای مبالغ پایین‌تر، به شورای حل اختلاف مراجعه کرده و برای مبالغ بالا هم از طریق دادگاه و هم از اداره اجرای ثبت، مهریه را مطالبه نماید. اگر زوج، اموال منقول یا غیرمنقول داشته باشد که جزو مستثنیات دین هم نباشد، زوجه می تواند با مراجعه به اداره ثبت، درخواست توقیف اموال را داده و همسرش را ممنوع الخروج کند. هزینه رسیدگی نیز کاهش می‌یابد.
اگر زوج، اموالی غیر از مستثنیات دین نداشته باشد، زن با مراجعه به دادگاه، درخواست خود را تسلیم خواهد کرد.
قانون اجرا گذاشتن مهریه در عقد موقت
صیغه نامه های ازدواج موقت، حتی در صورت تنظیم در دفتر ازدواج، سند عادی است. مگر اینکه به صورت رسمی ثبت شوند. اما مهریه در عقد موقت نیز قابلیت مطالبه در دادگاه دارد. زوجه در هر زمان، تحت هر شرایطی، حق مطالبه مهریه از شوهر را دارد. اما برای اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره ثبت، نیاز به سند رسمی عقد موقت است.
اجرا گذاشتن مهریه در دوران عقد نیازمند طی مراحل قانونی است که برای کسب اطلاعات تکمیلی به کارشناسان مجرب رادگام مراجعه کنید.
قانون جدید مهریه 110 سکه بهار آزادی
در قانون جدید مهریه، عدم پرداخت مهریه تا میزان 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن مثلا دلار آمریکا نرخ روز، امکان جلب شوهر را داشته و میزان مهریه مندرج در سند ازدواج، هر مقداری که باشد معتبر است و می توان مطالبه آن را از طریق اداره ثبت یا دادگاه پیگیری نمود. حکم جلب مهریه صرفا تا سقف 110 سکه بهار آزادی یا معادلی ریالی آن صادر می شود. بابت باقیمانده و مازاد آن حکم جلب نداشته و زن باید اموالی از شوهر را برای توقیف به دادگاه معرفی نماید.
اگر مدارک کافی نباشد، یا اموالی غیر از مستثنیات دین نباشد، حکم جلب صادر نشده و حکم ممنوع الخروجی هم صادر نمی شود. مهریه می تواند زندان هم داشته باشد.
هیچ چیز نمی تواند حق گرفتن مهریه را از زن سلب کنید. بیکاری یا نداشتن اموال نیز مانع دریافت این طلب قانونی زن از مرد نخواهد شد.
پاسخ رادگام به سوالات متداول درباره اجرا گذاشتن مهریه
آیا می‌توان اموالی که جزو مستثنیات دین است را توقیف کرد؟
خیر. اگر توقیف شود، امکان اعتراض برای زوج محفوظ بوده و می‌تواند نسبت به رفع توقیف آن اقدام کند.
چه زمانی زوج قادر است که درخواست اعسار کند؟
وقتی‌که عدم توانایی مالی در پرداخت مهریه یا عدم دسترسی به اموال را داشته باشد.
اگر مهریه پرداخت نشود، حکم جلب صادر می شود؟
در صورت پرداخت نشدن مهریه توسط مرد تا سقف 110 سکه یا معادل ریالی آن، حکم جلب صادر خواهد شد.
اگر زوج، درخواست اعسار داشته باشد، از پرداخت مهریه معاف خواهد شد؟
خیر. اگر اعسار وی قبول شود، طبق شرایط مالی وی، مهریه قسطی خواهد شد.
احرا گذاشتن مهریه از طریق اداره اجرای ثبت است؟
بله
مدت زمان به نتیجه رسیدن پرونده اجرا گذاشتن مهریه چقدر است؟
بستگی به شرایط پرونده داشته و زمان دقیقی برای آن نمی توان تعیین کرد.
مخاطب گرامی
اگر سوال یا دیدگاهی درباره اجرا گذاشتن مهریه دارید، مراتب را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار یا از طریق فرم ارتباطی سایت ، به اطلاع کارشناسان مجرب گروه حقوقی رادگام برسانید.
بدون دیدگاه