کلاهبرداری اینترنتی چگونه اتفاق می‌افتد؟ روش‌های اثبات، شکایت و پیگیری

با گسترش روزافزون استفاده از اینترنت و فضای مجازی، فرصت‌های جدیدی برای فعالیت‌های اقتصادی، ارتباطی و خدماتی فراهم شده است. اما این فرصت‌ها در کنار خود تهدیداتی نیز به همراه داشته‌اند که کلاهبرداری رایانه‌ای یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین آن‌هاست. مجرمان سایبری با استفاده از روش‌هایی چون فیشینگ، جعل صفحات بانکی، هک حساب‌ها و فروشگاه‌های جعلی، اقدام به فریب کاربران و برداشت غیرقانونی از حساب‌های مالی می‌کنند. در چنین شرایطی، شناخت مراحل قانونی شکایت، نقش پلیس فتا، قوانین مربوطه و اهمیت حضور وکیل متخصص می‌تواند به افراد کمک کند تا در صورت وقوع جرم، مسیر صحیح و مؤثری برای احقاق حق خود طی کنند.

کلاهبرداری اینترنتی چیست؟

کلاهبرداری اینترنتی یا کلاهبرداری رایانه‌ای نوعی جرم نوظهور است که با توسعه فضای دیجیتال، استفاده روزافزون از سامانه‌های رایانه‌ای و گسترش ابزارهای ارتباط از راه دور، به سرعت شیوع یافته است. این جرم با کلاهبرداری سنتی تفاوت‌های بنیادینی دارد و شناخت دقیق آن برای هر شهروندی ضروری است. قانون‌گذار در ایران، کلاهبرداری رایانه‌ای را در دو قانون مهم مورد توجه قرار داده است.

تعریف کلاهبرداری اینترنتی در ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی

بر اساس ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی، هر شخصی که:

1. در بستر مبادلات الکترونیکی،
2. با سوءاستفاده یا استفاده غیرمجاز از داده‌پیام‌ها، برنامه‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای،
3. از طریق اقداماتی نظیر ورود، حذف، توقف یا مداخله در عملکرد سامانه‌ها،
4. باعث فریب دیگران یا گمراه‌سازی سیستم‌های پردازش خودکار شود،
5. و از این طریق، وجوه یا اموال یا امتیازاتی را برای خود یا دیگری تحصیل کند،

مرتکب جرم کلاهبرداری اینترنتی شده است. مطابق این ماده، مجرم به:

• رد مال به صاحب اصلی،
• حبس از یک تا سه سال،
• و جزای نقدی معادل مال مأخوذه محکوم خواهد شد.

تبصره: حتی شروع به ارتکاب این جرم نیز مشمول همان حداقل مجازات خواهد بود.

تعریف کلاهبرداری اینترنتی در ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای

بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای (با اصلاح جزای نقدی در تاریخ ۱۴۰۳/۳/۳۰):

• چنانچه فردی به‌طور غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی استفاده کرده و با اقداماتی مانند:
• وارد کردن یا تغییر داده‌ها،
• حذف یا متوقف کردن آن‌ها،
• یا مختل کردن عملکرد سامانه‌ها،

موفق به کسب وجه، مال، خدمات، یا امتیازات مالی برای خود یا دیگران شود، مرتکب جرم شده و به:

• حبس از یک تا پنج سال،
• یا جزای نقدی از ۱۶۵ میلیون تا ۸۲۵ میلیون ریال،
• یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تمایز کلاهبرداری اینترنتی از کلاهبرداری سنتی

یکی از نکات مهم در تحلیل کلاهبرداری اینترنتی، تمایز آن از شیوه‌های سنتی است. در کلاهبرداری رایانه‌ای:

• داده‌های مالی و اموال، در فرآیندی کاملاً دیجیتالی منتقل می‌شوند.
• رایانه و سامانه‌های ارتباطی نه‌تنها ابزار ارتکاب، بلکه جزء ضروری محیط جرم محسوب می‌شوند.
• استفاده صرف از رایانه، جرم را رایانه‌ای نمی‌سازد؛ بلکه باید از زیرساخت دیجیتال به عنوان بستر اصلی فریب بهره گرفته شده باشد.

تفاوت‌های بنیادین میان کلاهبرداری در قانون تجارت الکترونیکی و قانون جرایم رایانه‌ای

با گسترش استفاده از فناوری‌های دیجیتال در زندگی روزمره، قوانین متعددی برای مقابله با سوءاستفاده در این فضا به تصویب رسیده‌اند. در میان آن‌ها، قانون تجارت الکترونیکی و قانون جرایم رایانه‌ای هر دو به اشکال مختلف کلاهبرداری اینترنتی می‌پردازند، اما رویکرد، هدف و قلمرو آن‌ها کاملاً متفاوت است.

۱. کلاهبرداری در قانون تجارت الکترونیکی

موضوع قانون: این قانون به‌طور خاص بر تنظیم روابط تجاری در فضای دیجیتال تمرکز دارد. بسترهایی مانند فروشگاه‌های آنلاین، سامانه‌های پرداخت اینترنتی و تراکنش‌های مالی آنلاین در حیطه این قانون هستند.

مبنای قانونی: ماده ۶۷ این قانون، کلاهبرداری در محیط تجارت الکترونیکی را شامل مواردی چون:

• جعل یا دستکاری داده‌های تراکنشی؛
• استفاده غیرمجاز از اطلاعات هویتی یا مالی کاربران؛
• فریب کاربران برای دریافت خدمات یا کالاهای غیرواقعی

تعریف کرده است.

هدف: حمایت از اعتماد عمومی به تجارت الکترونیکی و فراهم‌سازی بستری امن برای مبادلات اقتصادی دیجیتال.

۲. کلاهبرداری در قانون جرایم رایانه‌ای

موضوع قانون: این قانون دارای شمول گسترده‌تری است و به کلیه جرایم مرتبط با رایانه، داده‌ها، شبکه‌ها و سیستم‌های اطلاعاتی می‌پردازد.

مبنای قانونی: مطابق ماده ۱۳، کلاهبرداری رایانه‌ای شامل رفتارهایی نظیر:

• دسترسی غیرمجاز به حساب‌های بانکی؛
• نفوذ به سامانه‌ها برای تغییر، سرقت یا تخریب داده‌ها؛
• طراحی صفحات جعلی با هدف سرقت اطلاعات کاربران (فیشینگ)

می‌شود.

هدف: حفاظت از امنیت سایبری، داده‌ها و حقوق کاربران در فضای مجازی، فراتر از محیط تجاری صرف.

انواع کلاهبرداری اینترنتی؛ بررسی دو شیوه رایج و پرونده‌ساز

در عمل، کلاهبرداران با روش‌های مختلفی به بهره‌برداری غیرقانونی از کاربران در فضای مجازی می‌پردازند. در این بخش به بررسی دو نمونه شایع و قابل پیگرد حقوقی پرداخته می‌شود:

۱. کلاهبرداری فیشینگ (Phishing)

در روش فیشینگ، مجرمان سایبری با ارسال ایمیل‌ها یا پیام‌های فریبنده، کاربر را ترغیب می‌کنند تا وارد صفحات جعلی شبیه به سایت بانک یا سامانه‌های پرداخت آنلاین شود. پس از وارد کردن اطلاعات حساس مانند نام کاربری، رمز عبور یا شماره کارت، این داده‌ها به‌صورت غیرمجاز توسط کلاهبردار استخراج شده و از آن‌ها برای سرقت مالی استفاده می‌شود.

مثال:

کاربری ایمیلی دریافت می‌کند با این مضمون که حساب بانکی‌اش نیاز به تأیید مجدد دارد. لینک ارسال‌شده در ایمیل، کاربر را به سایتی هدایت می‌کند که ظاهری شبیه بانک دارد اما در واقع توسط کلاهبرداران طراحی شده است. پس از وارد کردن اطلاعات، مبلغی به‌صورت غیرمجاز از حساب کاربر برداشت می‌شود.

۲. کلاهبرداری از طریق فروشگاه‌های آنلاین جعلی

یکی از روش‌های رایج دیگر، طراحی فروشگاه‌های اینترنتی جعلی است که در آن، کالاها یا خدمات غیرواقعی با تبلیغات جذاب ارائه می‌شوند. کاربر پس از پرداخت وجه، با تعطیلی فروشگاه یا عدم پاسخ‌گویی مواجه می‌شود و هیچ کالایی نیز تحویل نمی‌گیرد.

مثال: 

فردی از طریق تبلیغ در شبکه‌های اجتماعی وارد فروشگاه آنلاینی می‌شود و کالایی را سفارش می‌دهد. مبلغ سفارش از طریق درگاه اینترنتی پرداخت می‌شود، اما پس از آن فروشگاه حذف شده و کاربر هیچ پاسخی دریافت نمی‌کند. در این مورد، کلاهبردار از سامانه‌های رایانه‌ای به‌عنوان ابزار ارتکاب جرم استفاده کرده است.

۳. کلاهبرداری با تغییر اطلاعات تراکنش (Man-in-the-Middle Attack)

در این روش، مجرم با نفوذ به ارتباط میان دو طرف (مثلاً کاربر و بانک)، داده‌های در حال تبادل را رهگیری یا تغییر می‌دهد. این حمله در بستر شبکه‌های ناامن مانند وای‌فای عمومی یا از طریق بدافزارها صورت می‌گیرد.

مثال:

فردی در حال پرداخت اینترنتی است. هکر با نفوذ به شبکه، مسیر تراکنش را تغییر داده و وجه به‌جای حساب مقصد اصلی، به حساب مجرم یا شخص ثالث واریز می‌شود.

۴. کلاهبرداری از طریق نرم‌افزارهای مخرب (Malware)

مجرمان سایبری با طراحی بدافزارهایی مانند تروجان‌ها یا نرم‌افزارهای جاسوسی، اطلاعات حساس کاربران را به سرقت می‌برند. این برنامه‌ها معمولاً در قالب ابزارهای رایگان، بازی، یا نرم‌افزارهای بهینه‌سازی رایانه عرضه می‌شوند.

مثال:

فردی نرم‌افزاری را برای افزایش سرعت سیستم دانلود می‌کند. پس از نصب، این نرم‌افزار رمزهای عبور و اطلاعات بانکی کاربر را سرقت کرده و از آن‌ها برای برداشت وجه استفاده می‌شود.

۵. کلاهبرداری با دستکاری سامانه‌های پرداخت یا خودپرداز

در این روش، کلاهبرداران دستگاه‌هایی مانند اسکیمر را بر روی ATMها یا POSها نصب می‌کنند و اطلاعات کارت بانکی کاربران را کپی می‌نمایند.

مثال:

کاربر کارت خود را وارد دستگاه خودپردازی می‌کند که قبلاً توسط کلاهبردار دستکاری شده است. اطلاعات کارت ذخیره شده و بعدها با آن برداشت غیرقانونی انجام می‌شود.

۶. کلاهبرداری پیامکی (Smishing)

کلاهبرداری از طریق پیامک‌های جعلی نیز رایج شده است. در این حملات، قربانی با پیام‌هایی نظیر «مسدود شدن حساب بانکی» یا «بردن جایزه» فریب داده شده و به لینک‌های فیشینگ هدایت می‌شود.

مثال:

پیامی با عنوان هشدار امنیتی از سوی بانک ارسال می‌شود و از کاربر می‌خواهد برای رفع مسدودی وارد لینکی شود. کاربر با ورود اطلاعات بانکی، عملاً کلید دسترسی را در اختیار مجرم قرار می‌دهد.

۷. کلاهبرداری در سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال

کلاهبرداری در حوزه رمزارزها با وعده سودهای غیرمنطقی در طرح‌های هرمی یا پانزی صورت می‌گیرد. این روش با سوءاستفاده از فقدان آگاهی عمومی درباره ارزهای دیجیتال، کاربران را فریب می‌دهد.

مثال:

وب‌سایتی با وعده سود روزانه ۱۰٪ از طریق خرید رمزارز، کاربران را به سرمایه‌گذاری ترغیب می‌کند. ابتدا سودهای اندک واریز می‌شود تا اعتماد جلب شود، اما پس از جمع‌آوری سرمایه، پلتفرم تعطیل شده و کلاهبرداران ناپدید می‌شوند.

تفاوت کلاهبرداری اینترنتی و کلاهبرداری سنتی؛ تحلیل حقوقی و فنی

کلاهبرداری یکی از جرایم مالی است که در طول زمان با توجه به پیشرفت فناوری، دچار تحول شده است. امروزه با گسترش فضای دیجیتال، نوع جدیدی از این جرم تحت عنوان کلاهبرداری اینترنتی پدید آمده که در بسیاری از جنبه‌ها با کلاهبرداری سنتی تفاوت دارد. در ادامه، این دو نوع کلاهبرداری را در پنج محور مقایسه می‌کنیم:

۱. روش ارتکاب جرم

کلاهبرداری سنتی: این نوع کلاهبرداری عمدتاً از طریق تعاملات حضوری، ارائه مدارک جعلی یا بیان وعده‌های غیرواقعی صورت می‌گیرد. کلاهبردار ممکن است با جعل هویت یا تأسیس شرکت صوری، افراد را فریب داده و اموال آن‌ها را تصاحب کند.

کلاهبرداری اینترنتی: در این حالت، ابزارهای دیجیتال و ارتباطات آنلاین نقش کلیدی دارند. ایمیل‌های فیشینگ، صفحات وب جعلی، نرم‌افزارهای مخرب و روش‌هایی نظیر مهندسی اجتماعی، مهم‌ترین ابزارهای متقلبان در فضای مجازی هستند.

۲. محیط وقوع جرم

کلاهبرداری سنتی: در محیط‌های واقعی مانند شرکت‌ها، دفاتر کاری یا حتی مکان‌های عمومی رخ می‌دهد.

کلاهبرداری اینترنتی: تمام فرآیند فریب و برداشت وجه در بستر فضای سایبری انجام می‌شود. کلاهبردار می‌تواند از هر نقطه‌ای در جهان بدون حضور فیزیکی، مرتکب جرم شود.

۳. ابزارهای مورد استفاده

کلاهبرداری سنتی: بیشتر بر ابزارهای فیزیکی یا رفتارهای فریب‌دهنده سنتی (مدارک جعلی، جلسات حضوری، معرفی‌های ساختگی) متکی است.

کلاهبرداری اینترنتی: از فناوری‌های نوین مانند بدافزارها، اسکریپت‌های جاسوسی، سامانه‌های آلوده و شبکه‌های مجازی برای فریب استفاده می‌شود.

۴. شناسایی و پیگیری قضایی

کلاهبرداری سنتی: به‌دلیل وجود مدارک فیزیکی و تعامل مستقیم، فرآیند شناسایی متهم آسان‌تر است. قربانی معمولاً می‌تواند چهره، صدا یا سایر نشانه‌ها را به مأموران ارائه دهد.

کلاهبرداری اینترنتی: پیگیری دشوارتر است، زیرا مجرم با هویت‌های جعلی، IPهای ناشناس و ابزارهای رمزگذاری فعالیت می‌کند و یافتن سرنخ نیازمند دانش تخصصی و همکاری بین‌المللی است.

۵. نوع قربانیان

کلاهبرداری سنتی: بیشتر افرادی را هدف قرار می‌دهد که در تعاملات فیزیکی و حضوری شرکت می‌کنند، مانند مال‌باختگان در قراردادهای جعلی.

کلاهبرداری اینترنتی: هر کاربر اینترنت، از خریدار آنلاین تا کاربر شبکه‌های اجتماعی یا دارنده حساب بانکی، ممکن است قربانی بالقوه باشد. دامنه قربانیان در این نوع جرم بسیار گسترده‌تر است.

مجازات کلاهبرداری اینترنتی؛ بررسی جامع و قانونی

کلاهبرداری اینترنتی یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین جرایم نوپدید در فضای سایبری است که به‌واسطه آثار مالی گسترده‌اش، با واکنش قاطع قانون‌گذار مواجه شده است. بر اساس ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای، مجازات‌های متعددی برای مرتکبان این جرم در نظر گرفته شده است که در ادامه به تفکیک بررسی می‌شود:

۱. مجازات حبس

مطابق ماده ۱۳، هر فردی که با استفاده غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، از طریق فریب یا سوءاستفاده از اعتماد، اقدام به تحصیل وجه یا مال نماید، به حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شود. این مجازات به‌عنوان پاسخ اصلی کیفری نسبت به کلاهبرداری اینترنتی در قوانین ایران شناخته می‌شود.

۲. جزای نقدی

علاوه بر حبس، مرتکب ممکن است به پرداخت جزای نقدی بین ۱۶۵ میلیون تا ۸۲۵ میلیون ریال نیز محکوم شود. در برخی موارد، دادگاه ممکن است هر دو مجازات (حبس و جزای نقدی) را هم‌زمان اعمال کند، به‌ویژه در جرایم سازمان‌یافته یا با خسارت مالی بالا.

۳. الزام به بازگرداندن اموال

یکی از اصول مهم در مجازات جرایم مالی، رد مال به شاکی یا صاحب حق است. فرد کلاهبردار موظف است کلیه وجوه یا اموالی را که از طریق فریب و سوءاستفاده به‌دست آورده است، به مال‌باخته بازگرداند.

۴. محرومیت از حقوق اجتماعی

در موارد خاص، دادگاه می‌تواند مرتکب را به محرومیت از برخی حقوق اجتماعی نیز محکوم کند. این محرومیت ممکن است شامل:

• ممنوعیت اشتغال در سمت‌های دولتی؛
• محدودیت در دریافت مجوزهای اقتصادی یا حرفه‌ای؛
• ممنوعیت ثبت شرکت یا فعالیت در حوزه‌های مالی

باشد.

۵. تشدید مجازات در صورت تکرار یا سازمان‌یافتگی

در صورتی که مرتکب:

• سابقه قبلی در جرایم مشابه داشته باشد، یا
• کلاهبرداری را به‌صورت سازمان‌یافته و گروهی انجام داده باشد،

دادگاه می‌تواند با استناد به مواد قانونی مرتبط، حداکثر مجازات را برای وی در نظر بگیرد. این رویکرد برای پیشگیری از تکرار جرم و حفظ نظم اقتصادی جامعه اتخاذ می‌شود.

۶. امکان تعلیق یا تخفیف مجازات

در برخی شرایط خاص، دادگاه می‌تواند بخشی از مجازات را تعلیق یا تخفیف دهد. این شرایط ممکن است شامل:

• بازپرداخت کامل اموال به شاکی پیش از صدور حکم؛
• همکاری مؤثر با مراجع قضایی یا پلیس فتا؛
• نداشتن سوء سابقه کیفری مؤثر

باشد. اعمال این تخفیفات کاملاً در اختیار قاضی رسیدگی‌کننده بوده و بسته به شرایط پرونده تعیین می‌شود.

سوء نیت در کلاهبرداری اینترنتی؛ نقش عنصر روانی در اثبات جرم

در حقوق کیفری، تحقق جرم نیازمند وجود دو رکن اساسی است: عنصر مادی و عنصر روانی. در جرم کلاهبرداری رایانه‌ای، عنصر روانی به‌ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است و برای اثبات آن، وجود سوء نیت عام و سوء نیت خاص به‌صورت هم‌زمان ضروری است.

۱. سوء نیت خاص

سوء نیت خاص به معنای قصد تحصیل مال یا منفعت به‌طور غیرقانونی از طریق انجام عمل مجرمانه است. در کلاهبرداری رایانه‌ای، مرتکب باید هدفی مشخص برای دستیابی به اموال، وجه نقد، خدمات یا امتیازات مالی داشته باشد. بدون اثبات این قصد، جرم کلاهبرداری رایانه‌ای تحقق نمی‌یابد، حتی اگر عملیات فنی مجرمانه انجام شده باشد.

۲. سوء نیت عام

سوء نیت عام به معنای عمد و آگاهی در انجام اعمال غیرقانونی است. در این نوع کلاهبرداری، شخص باید آگاهانه و با اراده، عملی مانند ورود غیرمجاز به سامانه، حذف یا تغییر داده‌ها یا فریب سیستم‌های پردازش خودکار را انجام داده باشد. صرف بروز خطا یا ناآگاهی از غیرقانونی بودن عمل، سوء نیت عام را نفی می‌کند.

یک باور اشتباه درباره کلاهبرداری اینترنتی

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که هر نوع تقلب یا فریب در بستر اینترنت، به‌طور خودکار کلاهبرداری رایانه‌ای محسوب می‌شود. اما طبق قوانین کیفری ایران، این برداشت نادرست است. کلاهبرداری رایانه‌ای، تنها زمانی محقق می‌شود که عنصر اصلی آن، استفاده غیرمجاز یا مجرمانه از داده‌پیام‌ها، سامانه‌ها یا سیستم‌های رایانه‌ای باشد.

در مواردی که فرد صرفاً از رایانه برای تبلیغ کالاهای غیرواقعی یا فریب سنتی در فضای مجازی استفاده کند، بدون آنکه تغییری در داده‌ها یا ساختار سامانه ایجاد شده باشد، جرم رخ‌داده کلاهبرداری سنتی در بستر مجازی است، نه کلاهبرداری رایانه‌ای.

تفاوت بنیادین در بستر ارتکاب و صلاحیت رسیدگی

تمایز اصلی میان کلاهبرداری رایانه‌ای و سنتی، در نقش فناوری دیجیتال در فرایند فریب و تحصیل مال است. در کلاهبرداری رایانه‌ای، رایانه و شبکه‌های دیجیتال، نه‌تنها ابزار، بلکه بستر اصلی ارتکاب جرم محسوب می‌شوند.

مثال کاربردی: فردی در صفحه اینستاگرام خود، کالای غیرواقعی تبلیغ کرده و از مردم مبالغی دریافت می‌کند. در اینجا، هرچند بستر فریب اینترنت است، اما چون هیچ‌گونه دستکاری داده‌ای یا نفوذ به سامانه رایانه‌ای صورت نگرفته، جرم مزبور کلاهبرداری سنتی در فضای مجازی محسوب می‌شود.

تأثیر بر صلاحیت مرجع رسیدگی

تشخیص درست نوع جرم، نه‌تنها در عنوان کیفری، بلکه در صلاحیت دادگاه رسیدگی‌کننده نیز تأثیرگذار است:

• در کلاهبرداری رایانه‌ای، صلاحیت رسیدگی با دادسرای جرایم رایانه‌ای (معمولاً در پلیس فتا یا واحدهای تخصصی قوه قضاییه) است.
• در کلاهبرداری سنتی، رسیدگی توسط دادسرا و دادگاه‌های عمومی کیفری انجام می‌شود.

نحوه شکایت از کلاهبرداری اینترنتی؛ مراحل قانونی از ثبت تا صدور حکم

در عصر دیجیتال، با افزایش تعاملات آنلاین، آمار کلاهبرداری‌های اینترنتی نیز به‌طور چشم‌گیری رشد کرده است. اگر فردی قربانی کلاهبرداری اینترنتی یا رایانه‌ای شود، باید اقدامات قانونی مشخصی را طی کند تا بتواند حقوق خود را از طریق مراجع رسمی پیگیری نماید. در ادامه، مراحل ثبت شکایت و پیگیری این جرم به‌صورت گام‌به‌گام شرح داده شده است:

۱. ثبت‌نام در سامانه ثنا

برای هرگونه اقدام قضایی در ایران، ثبت‌نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیکی قوه قضاییه) الزامی است. افراد می‌توانند با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به‌صورت آنلاین، نسبت به ایجاد پروفایل اقدام کنند.

۲. ثبت شکوائیه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از فعال‌سازی حساب کاربری در سامانه ثنا، فرد باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی، شکایت رسمی خود را ثبت کند. توصیه می‌شود متن شکوائیه توسط وکیل متخصص در جرایم رایانه‌ای تنظیم گردد تا تمام مستندات از جمله اسکرین‌شات‌ها، رسیدهای پرداخت، پیام‌ها یا لینک‌های مخرب به درستی ضمیمه شود.

۳. ارجاع به دادسرای جرایم رایانه‌ای

پرونده پس از ثبت در سیستم، به دادسرای تخصصی جرایم رایانه‌ای ارجاع داده می‌شود. دادیار یا بازپرس ویژه با بررسی شکایت، تحقیقات مقدماتی را آغاز کرده و صحت وقوع جرم را بررسی می‌کند.

۴. ارجاع به پلیس فتا برای بررسی فنی

در مواردی که نیاز به بررسی فنی و تخصصی باشد، پرونده به پلیس فتا ارجاع داده می‌شود. این مرجع تخصصی با استفاده از ابزارهای دیجیتال و بررسی ردپاهای سایبری، اطلاعات لازم را گردآوری کرده و نتایج را به دادسرا گزارش می‌دهد.

۵. ابلاغ حضور به طرفین دعوا

در صورت نیاز، دادسرا با صدور ابلاغیه رسمی، شاکی و متهم را برای ارائه توضیحات احضار می‌کند. حضور در جلسات دادرسی و ارائه مستندات دقیق، نقش مهمی در تصمیم‌گیری نهایی دارد.

۶. صدور کیفرخواست و ارجاع به دادگاه کیفری

در صورت احراز وقوع جرم، دادسرا کیفرخواست صادر کرده و پرونده را به دادگاه کیفری صالح ارسال می‌کند. در این مرحله، قاضی دادگاه با بررسی کامل مدارک، دفاعیات و مستندات، رأی نهایی را صادر می‌کند.

دادسرای صالح برای رسیدگی به کلاهبرداری اینترنتی

مطابق رویه فعلی قوه قضاییه، دادسرای ناحیه ۳۱ تهران به عنوان مرجع تخصصی رسیدگی به جرایم رایانه‌ای تعیین شده است. شاکیان می‌توانند شکایات خود را در این مرجع ثبت کنند. پس از بررسی اولیه، در صورت وجود دلایل کافی، قرار جلب به دادرسی صادر خواهد شد.

مطلب پیشنهادی: مشاوره حقوقی ملکی تلفنی و آنلاین

دادگاه صالح برای صدور رأی؛ رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور

طبق رأی وحدت رویه شماره ۷۲۹ مورخ ۱/۱۲/۱۳۹۱ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، دادگاه کیفری صالح برای رسیدگی به کلاهبرداری رایانه‌ای، دادگاهی است که بانک افتتاح‌کننده حساب زیان‌دیده در حوزه آن واقع شده است. به‌عبارت دیگر، چنانچه برداشت غیرمجاز از حساب بانکی شاکی صورت گرفته باشد، دادگاه حوزه قضایی همان بانک صالح به رسیدگی خواهد بود، حتی اگر متهم در محل دیگری اقدام به فریب کرده باشد.

هزینه‌های شکایت از کلاهبرداری اینترنتی؛ بررسی مراحل و مخارج قانونی

یکی از دغدغه‌های مهم قربانیان کلاهبرداری اینترنتی، هزینه‌های پیگیری قضایی و روند رسیدگی به شکایت است. با توجه به پیچیدگی این نوع جرایم و نیاز احتمالی به مشاوره تخصصی، آگاهی از هزینه‌های مرتبط، نقش مهمی در تصمیم‌گیری برای طرح دعوا دارد. در ادامه، بخش‌های اصلی هزینه‌های قانونی این فرآیند بررسی می‌شود:

۱. هزینه ثبت شکوائیه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

نخستین گام، ثبت رسمی شکایت در دفاتر خدمات قضایی است. این مرحله مستلزم پرداخت هزینه اداری و ثبت الکترونیکی است که در سال ۱۴۰۳، معمولاً تا سقف ۱۰۰ هزار تومان برآورد می‌شود. این مبلغ برای ایجاد پرونده و ارسال الکترونیکی آن به مراجع صالح پرداخت می‌گردد.

۲. هزینه دادرسی کیفری

مطابق نرخ مصوب سال ۱۴۰۳، هزینه دادرسی در پرونده‌های کیفری ۱۰ هزار تومان تعیین شده است. این مبلغ بابت ورود رسمی پرونده به فرایند رسیدگی کیفری دریافت می‌شود و در مقایسه با دعاوی حقوقی، بسیار ناچیز است.

۳. هزینه کارشناسی فنی (در صورت نیاز)

در پرونده‌هایی که نیاز به بررسی فنی تخصصی توسط کارشناسان جرایم رایانه‌ای دارند (مثلاً تحلیل تراکنش‌های دیجیتال، بررسی ردپاهای سایبری یا تشخیص نرم‌افزارهای مخرب)، دادسرا یا دادگاه ممکن است ارجاع به کارشناس رسمی را الزامی بداند. هزینه این کارشناسی به عهده شاکی است و بسته به نوع تخصص، متغیر خواهد بود.

۴. هزینه وکیل

در صورتی که قربانی از وکیل متخصص جرایم رایانه‌ای برای تنظیم شکوائیه یا حضور در دادگاه استفاده کند، باید هزینه حق‌الوکاله را نیز مدنظر قرار دهد. این هزینه بر اساس:

• میزان پیچیدگی پرونده،
• تجربه و تخصص وکیل،
• توافق میان طرفین

محاسبه می‌شود و می‌تواند در موارد حرفه‌ای، مبلغ قابل توجهی باشد.

۵. هزینه‌های جانبی

در طول فرآیند رسیدگی ممکن است هزینه‌های اضافی مانند:

• تهیه پرینت تراکنش‌های بانکی؛
• ارائه نسخه‌های چاپی از پیام‌ها یا اسکرین‌شات‌ها؛
• ترجمه رسمی یا گواهی اصالت مدارک

بر عهده شاکی قرار گیرد.

صدور قرار منع تعقیب در شکایت کلاهبرداری اینترنتی؛ دلایل و مبانی قانونی

در برخی موارد، با وجود ثبت شکایت، پرونده با قرار منع تعقیب مواجه می‌شود. این قرار، به معنای پایان رسیدگی کیفری بدون صدور کیفرخواست است و بر اساس ماده ۲۶۵ قانون آیین دادرسی کیفری در شرایط خاص صادر می‌شود:

۱. نبود دلایل کافی برای اثبات جرم

اگر مدارک و مستندات ارائه‌شده توسط شاکی نتواند وقوع جرم را اثبات کند یا هویت متهم به‌وضوح قابل احراز نباشد، بازپرس یا دادیار می‌تواند قرار منع تعقیب صادر کند. در این حالت، تحقیقات به نتیجه نرسیده و ادله کافی برای صدور کیفرخواست وجود ندارد.

۲. فقدان عنصر قانونی (عدم وقوع جرم)

در صورتی که رفتار گزارش‌شده از سوی شاکی، به‌صورت دقیق با تعریف قانونی جرم کلاهبرداری اینترنتی تطابق نداشته باشد، و هیچ‌یک از شرایط قانونی لازم (نظیر ورود غیرمجاز به سامانه یا دستکاری داده‌ها) احراز نشود، مقام قضایی می‌تواند رأی به عدم وقوع جرم داده و قرار منع تعقیب صادر نماید.

مثال: چنانچه فردی اقدام به تبلیغ دروغین در فضای مجازی کرده باشد، اما هیچ دخالت یا نفوذی در سامانه‌های رایانه‌ای صورت نگرفته باشد، رفتار وی ممکن است در قالب کلاهبرداری سنتی قابل پیگیری باشد، نه رایانه‌ای. در این حالت، شکایت در دادسرای جرایم رایانه‌ای به نتیجه نخواهد رسید.

اعتراض به قرار منع تعقیب در کلاهبرداری اینترنتی؛ مراحل، مهلت و نکات کلیدی

در برخی از پرونده‌های کلاهبرداری اینترنتی، ممکن است دادسرا پس از بررسی‌های اولیه، قرار منع تعقیب صادر کند. این تصمیم به معنای توقف روند کیفری است، اما شاکی قانونی حق اعتراض به این تصمیم را دارد. در این مطلب، مراحل، شرایط و نکات مهم برای اعتراض مؤثر به قرار منع تعقیب در پرونده‌های کلاهبرداری رایانه‌ای به‌طور کامل بررسی شده است.

۱. مبنای قانونی اعتراض

مطابق ماده ۲۷۰ قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی در تمامی پرونده‌های کیفری از جمله جرایم رایانه‌ای، حق اعتراض به قرار منع تعقیب را دارد. این حق به او اجازه می‌دهد که در صورت نارضایتی از تصمیم بازپرس یا دادیار، موضوع را به مرجع بالاتر (دادگاه کیفری صالح) ارجاع دهد.

۲. مهلت قانونی ثبت اعتراض

بر اساس همین ماده، شاکی باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ رسمی قرار منع تعقیب، اعتراض خود را ثبت کند. عدم ثبت اعتراض در این مهلت قانونی، به معنای قبول ضمنی تصمیم دادسرا خواهد بود و امکان پیگیری مجدد را سلب می‌کند.

۳. نحوه ثبت اعتراض در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

الف. مراجعه به دفاتر خدمات قضایی

شاکی باید با در دست داشتن مدارک لازم، به نزدیک‌ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و درخواست اعتراض خود را ثبت نماید. در این مرحله، ارائه موارد زیر الزامی است:

• شماره پرونده و جزئیات قرار منع تعقیب؛
• کارت ملی برای احراز هویت؛
• دلایل و مستندات اعتراض شامل گزارش‌های پلیس فتا، اسناد بانکی، مکاتبات، چت‌ها، پیامک‌ها یا ایمیل‌های فریب‌دهنده.

ب. بارگذاری الکترونیکی مستندات

تمامی مدارک و دلایل اثبات وقوع جرم باید در سامانه به‌صورت الکترونیکی بارگذاری شوند. مهم‌ترین مدارک برای تقویت اعتراض عبارتند از:

• گزارش فنی پلیس فتا؛
• پرینت تراکنش‌های بانکی مشکوک؛
• پیام‌های فریبنده، چت‌ها، صفحات جعلی، اسکرین‌شات‌ها و مکاتبات آنلاین.

ج. پرداخت هزینه دادرسی

در این مرحله، شاکی باید هزینه اعتراض کیفری را که معمولاً مبلغی اندک است، به‌صورت آنلاین پرداخت کند. پرداخت از طریق درگاه رسمی سامانه قضایی انجام می‌شود.

۴. ارجاع اعتراض به دادگاه کیفری

پس از ثبت، اعتراض به دادگاه کیفری صالح ارسال می‌شود. دادگاه با بررسی مجدد دلایل و مدارک ارائه‌شده، یکی از دو تصمیم زیر را اتخاذ می‌کند:

• وارد دانستن اعتراض: در این صورت، قرار منع تعقیب لغو می‌شود و پرونده برای تحقیقات تکمیلی به دادسرا بازمی‌گردد.
• رد اعتراض: در صورتی که دلایل ارائه‌شده قانع‌کننده نباشند، قرار منع تعقیب قطعی می‌شود و رسیدگی به پرونده متوقف می‌گردد.

۵. پیگیری الکترونیکی اعتراض از طریق سامانه ثنا

تمامی مراحل رسیدگی، ابلاغیه‌ها و تصمیمات قضایی از طریق سامانه ثنا به شاکی اطلاع داده می‌شود. با ورود به حساب کاربری، فرد می‌تواند وضعیت اعتراض، زمان جلسات و تصمیمات دادگاه را آنلاین پیگیری کند.

۶. نکات مهم هنگام ثبت اعتراض

برای افزایش شانس پذیرش اعتراض به قرار منع تعقیب، رعایت نکات زیر ضروری است:

• دقت در اطلاعات: مستندات باید کامل، دقیق و بدون نقص بارگذاری شوند.
• مشاوره با وکیل جرایم سایبری: حضور وکیل متخصص می‌تواند در تنظیم اصولی اعتراض و ارائه دلایل مؤثر کمک‌ شایانی نماید.
• ارائه دلایل جدید: صرف تکرار دلایل اولیه کافی نیست؛ ارائه دلایل مستند و تازه، نقش کلیدی در تغییر نظر دادگاه دارد.

آیا می‌توان شکایت از کلاهبرداری اینترنتی را از طریق پلیس فتا پیگیری کرد؟

بله. یکی از مسیرهای ابتدایی برای ثبت گزارش در خصوص کلاهبرداری اینترنتی، مراجعه به پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (پلیس فتا) است. پلیس فتا به عنوان نهاد تخصصی رسیدگی به جرایم سایبری، وظیفه دارد اطلاعات فنی مربوط به جرم را جمع‌آوری کرده و در اختیار مراجع قضایی قرار دهد. مراحل گزارش به پلیس فتا:

• مراجعه به وب‌سایت رسمی پلیس فتا به نشانی: www.cyberpolice.ir
• ورود به بخش «گزارش مردمی» و ثبت مشخصات کلاهبرداری (زمان، نحوه ارتباط، لینک، مبلغ برداشت‌شده و…)
• بررسی اولیه توسط کارشناسان فتا و تماس برای دریافت اطلاعات تکمیلی
• آغاز فرآیند ردیابی فنی شامل شناسایی آدرس‌های IP، مسیرهای انتقال وجه، حساب‌های مقصد و…

توجه: پلیس فتا تنها مسئول بررسی و کشف فنی جرم است و صلاحیت صدور حکم یا تعقیب قضایی ندارد.

بنابراین، برای احقاق حق و صدور حکم رسمی، شاکی باید شکایت خود را از طریق سامانه ثنا و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرده و فرآیند قضایی را آغاز کند. گزارش به پلیس فتا مکمل شکایت رسمی است، نه جایگزین آن.

آیا کلاهبرداری اینترنتی جزء جرایم قابل گذشت است؟

خیر. کلاهبرداری اینترنتی از جمله جرایم غیرقابل گذشت محسوب می‌شود. طبق قانون مجازات اسلامی، کلاهبرداری چه به صورت سنتی و چه رایانه‌ای، به دلیل ماهیت اجتماعی و اثرگذار بر نظم عمومی، بدون رضایت شاکی نیز قابل تعقیب است.

• حتی اگر بزه‌دیده پس از مدتی از شکایت خود صرف‌نظر کند یا با متهم مصالحه نماید، دستگاه قضایی می‌تواند روند پیگرد کیفری را ادامه دهد.
• رضایت شاکی تنها می‌تواند در کاهش میزان مجازات یا اعمال تخفیف تأثیر داشته باشد، اما موجب مختومه شدن پرونده نخواهد شد.

این ویژگی باعث می‌شود که دادستان به عنوان مدعی‌العموم در مواردی که جرم محرز باشد، به جای شاکی وارد عمل شود و پرونده تا صدور حکم نهایی ادامه یابد.

نقش وکیل در شکایت از کلاهبرداری اینترنتی؛ چرا حضور وکیل متخصص ضروری است؟

در پرونده‌های کلاهبرداری اینترنتی که اغلب با پیچیدگی‌های فنی همراه‌اند، داشتن وکیل متخصص در جرایم رایانه‌ای می‌تواند عامل تعیین‌کننده‌ای در موفقیت پرونده باشد. وظایف وکیل متخصص در این زمینه شامل موارد زیر است:

1. تنظیم شکوائیه حرفه‌ای بر اساس مواد قانونی (ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای و ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی)
2. جمع‌آوری، حفظ و ارائه شواهد فنی مانند اسکرین‌شات‌ها، گزارش پلیس فتا، لینک‌های جعلی، پیام‌های فیشینگ و تراکنش‌های مشکوک
3. همکاری با پلیس فتا برای هدایت بهتر تحقیقات
4. پیگیری رسمی شکایت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادسرای جرایم رایانه‌ای
5. مشاوره برای بازپس‌گیری اموال از دست رفته یا مسدودسازی حساب مقصد در اسرع وقت

حضور یک وکیل آگاه به فناوری اطلاعات و حقوق کیفری، نه تنها سرعت رسیدگی را افزایش می‌دهد، بلکه احتمال بازگرداندن وجوه مسروقه را نیز تا حد زیادی بالا می‌برد.

چگونه از وقوع جرم کلاهبرداری اینترنتی جلوگیری کنیم؟

کلاهبرداری اینترنتی از شایع‌ترین و پیچیده‌ترین جرایم عصر دیجیتال است که با روش‌هایی مانند فیشینگ، مهندسی اجتماعی، وب‌سایت‌های جعلی و دستکاری داده‌ها انجام می‌شود. با وجود افزایش تهدیدات سایبری، رعایت مجموعه‌ای از اصول امنیتی می‌تواند به شکل مؤثری مانع از قربانی شدن افراد در این فضا شود. در ادامه، ۱۰ راهکار کاربردی برای پیشگیری از وقوع کلاهبرداری اینترنتی ارائه شده است.

۱. آموزش و آگاهی‌افزایی مداوم

• آشنایی با روش‌های کلاهبرداری مانند ایمیل‌های جعلی، پیام‌های مشکوک و پیشنهادات وسوسه‌انگیز
• به‌روز بودن درباره تهدیدات جدید سایبری
• خودداری از اعتماد به درخواست‌های نامعمول برای دریافت اطلاعات شخصی یا مالی

۲. استفاده از رمز عبور قوی و احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA)

• انتخاب رمزهای پیچیده با ترکیب حروف بزرگ، کوچک، اعداد و نمادها
• فعال‌سازی تأیید هویت دومرحله‌ای برای حساب‌های مهم بانکی و ایمیل
• عدم استفاده از رمز عبور یکسان در چندین سرویس

۳. دقت در انجام تراکنش‌های مالی آنلاین

• خرید فقط از وب‌سایت‌های معتبر با پروتکل امن HTTPS
• خودداری از وارد کردن اطلاعات بانکی در صفحات مشکوک
• اجتناب از استفاده از وای‌فای عمومی هنگام انجام پرداخت‌های اینترنتی

۴. پرهیز از کلیک بر لینک‌های مشکوک

• عدم کلیک روی لینک‌هایی با فرستنده ناشناس یا فرمت غیرعادی
• بررسی دقیق ایمیل‌ها و پیام‌ها قبل از ورود به صفحات بانکی
• عدم ارائه اطلاعات حساس از طریق پیامک یا دایرکت شبکه‌های اجتماعی

۵. به‌روزرسانی مداوم نرم‌افزارها و سیستم‌ها

• نصب آخرین نسخه سیستم‌عامل و برنامه‌ها برای جلوگیری از سوءاستفاده از حفره‌های امنیتی
• استفاده از آنتی‌ویروس‌های معتبر و به‌روز
• فعال‌سازی فایروال و محافظت در برابر نرم‌افزارهای مخرب

۶. محافظت از اطلاعات شخصی و مالی

• خودداری از اشتراک‌گذاری اطلاعات مالی در شبکه‌های اجتماعی یا سایت‌های نامعتبر
• استفاده از درگاه‌های امن و شناخته‌شده برای پرداخت
• اجتناب از ارسال اطلاعات حساب بانکی از طریق پیام‌رسان‌ها یا ایمیل

۷. بررسی مداوم حساب‌های بانکی

• کنترل دوره‌ای حساب‌ها و پیگیری تراکنش‌های مشکوک
• فعال‌سازی پیامک‌های بانکی برای اطلاع‌رسانی سریع از برداشت‌های غیرمجاز
• اطلاع فوری به بانک در صورت مشاهده فعالیت غیرعادی

۸. نصب نرم‌افزارهای ضد فیشینگ و مرورگر امن

• استفاده از افزونه‌ها و ابزارهای شناسایی لینک‌های جعلی
• فعال‌سازی هشدارهای مرورگر برای سایت‌های فریبنده
• بررسی URL دقیق قبل از ورود اطلاعات حساس

۹. بی‌اعتمادی به تبلیغات جذاب و پیشنهادات غیرواقعی

• پرهیز از ورود به سایت‌هایی که وعده جوایز بزرگ یا سرمایه‌گذاری‌های پرسود می‌دهند
• بررسی هویت و مجوز شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پیش از ارسال وجه
• شناسایی نشانه‌های فریب مانند دامنه‌های مشابه یا املای نادرست برندها

۱۰. گزارش سریع موارد مشکوک به مراجع ذی‌ربط

• اطلاع‌رسانی به پلیس فتا از طریق سایت رسمی cyberpolice.ir
• ثبت گزارش در صورت مشاهده پیام‌ها یا تراکنش‌های مشکوک
• پیگیری قانونی از طریق دفاتر خدمات قضایی برای جلوگیری از ادامه فعالیت متقلبان

پیشگیری از کلاهبرداری اینترنتی پیش از هر چیز نیازمند آگاهی، دقت و مسئولیت‌پذیری فردی است. هر کاربر اینترنتی، با رعایت نکات بالا می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از جرایم سایبری ایفا کند. در صورت بروز هرگونه جرم، مشاوره حقوقی با وکیل متخصص جرایم رایانه‌ای و اقدام فوری از طریق مراجع قانونی بهترین مسیر برای احقاق حق خواهد بود.

وکیل شکایت از کلاهبرداری اینترنتی؛ همراهی تخصصی در پرونده‌های سایبری

در مواجهه با جرایم سایبری به‌ویژه کلاهبرداری رایانه‌ای، حضور یک وکیل متخصص می‌تواند تفاوت بین موفقیت و شکست در احقاق حقوق قانونی شما باشد. با توجه به پیچیدگی‌های فنی این دسته از جرایم، انتخاب وکیل آگاه به قوانین جرایم رایانه‌ای و مسلط بر روند دادرسی کیفری ضروری است. چرا وکیل جرایم رایانه‌ای انتخاب کنیم؟ وکیل متخصص در جرایم رایانه‌ای با تسلط بر مواد قانونی مربوطه از جمله:

• ماده ۱۳ قانون جرایم رایانه‌ای (مصوب ۱۳۸۸)
• و ماده ۶۷ قانون تجارت الکترونیکی

نقش مؤثری در هدایت پرونده دارد.

خدمات کلیدی وکیل کلاهبرداری رایانه‌ای:

1. تنظیم دقیق شکوائیه در سامانه ثنا؛
2. ارائه مشاوره در جمع‌آوری مدارک فنی مانند پیام‌ها، ایمیل‌ها، اسکرین‌شات‌ها و سوابق بانکی؛
3. همکاری با پلیس فتا برای تسریع روند تحقیقات فنی؛
4. پیگیری رسمی پرونده از مرحله ثبت شکایت تا صدور حکم نهایی در دادسرا و دادگاه؛
5. دفاع از حقوق موکل در برابر اعتراض یا دفاعیات طرف مقابل؛
6. تلاش برای بازگرداندن اموال مسروقه یا دریافت خسارت.

حضور یک وکیل حرفه‌ای نه‌تنها روند دادرسی را تسهیل می‌کند، بلکه از اشتباهات حقوقی پرهزینه نیز جلوگیری می‌نماید.

جمع‌بندی: اقدام سریع، پیگیری حقوقی دقیق؛ کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری رایانه‌ای یکی از پیچیده‌ترین جرایم فضای سایبری است که به‌طور مستقیم با اعتماد عمومی و امنیت مالی کاربران در ارتباط است. قربانیان این جرم باید بدانند که مراجعه صرف به پلیس فتا کافی نیست و برای پیگیری رسمی باید از طریق سامانه ثنا و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شکایت خود را ثبت کنند. دادسرای ویژه جرایم رایانه‌ای وظیفه بررسی قضایی این پرونده‌ها را بر عهده دارد و تنها از طریق این مجراست که می‌توان حکم قانونی و جبران خسارات را پیگیری نمود.

همکاری دقیق با پلیس فتا، ارائه مستندات فنی و مشاوره با وکیل متخصص در حوزه جرایم رایانه‌ای، سه رکن اساسی در موفقیت پرونده‌های کلاهبرداری اینترنتی هستند. گروه حقوقی دکتر حقایقی‌راد با برخورداری از تیمی متخصص، آماده راهنمایی و پیگیری مؤثر پرونده‌های شما در این زمینه است.

سوالات متداول

۱. آیا برای شکایت از کلاهبرداری رایانه‌ای باید ابتدا به پلیس فتا مراجعه کنیم؟

بله، اما فقط به‌عنوان مرجع فنی برای بررسی اولیه. برای پیگیری قانونی، شکایت باید از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت شود.

۲. چه مستنداتی برای اثبات کلاهبرداری رایانه‌ای لازم است؟

اسکرین‌شات پیام‌ها، رسیدهای بانکی، لینک‌های فیشینگ، گزارش پلیس فتا، سوابق مکاتبات و اطلاعات حساب مقصد.

۳. دادگاه صالح برای رسیدگی به این جرم کجاست؟

بر اساس رأی وحدت رویه، دادگاهی که بانک افتتاح‌کننده حساب شاکی در حوزه آن است، صالح به رسیدگی است.

۴. آیا کلاهبرداری اینترنتی جرم قابل گذشت است؟

خیر. حتی در صورت رضایت شاکی، دادستان می‌تواند تعقیب کیفری را ادامه دهد.

۵. آیا می‌توان بدون داشتن وکیل شکایت کرد؟

بله، اما با توجه به پیچیدگی‌های فنی و قانونی، استفاده از وکیل متخصص به شدت توصیه می‌شود.