مراحل انحصار وراثت

مراحل انحصار وراثت بر اساس عرف قانون و شرایطی که تعیین کرده دنبال می‌شود. با استخدام وکیل انحصار وراثت می‌توانید بدون نیاز به حضور در مراحل اداری و قضایی انحصار وراثت، گواهی انحصار وراثت دریافت کنید. سامانه پیگیری انحصار وراثت ، روند پیشرفت پرونده را نمایش می‌دهد.

در این گفتار مجله حقوقی رادگام، مراحل انحصار وراثت، فرم استشهادیه گواهی، مسائل مالیاتی، هزینه های مربوطه و طبقات وراث را توضیح دادیم. اگر شما مخاطب گرامی، درباره مراحل انحصار وراثت ، نظر یا دیدگاهی دارید، مراتب را از طریق بخش کامنت در انتهای گفتار یا با تکمیل فرم ارتباط با ما، در میان بگذارید. از مشاوره رایگان رادگام درباره مراحل انحصار وراثت فوری و تضمینی، استفاده کنید.

با رادگام همراه باشید.

مدارک انحصار وراثت چیست؟

مدارک انحصار وراثت به شرح زیر است:

• گواهی فوت متوفی
• استشهاد محضری
• شناسنامه متوفی
• عقدنامه متوفی
• وصیت نامه رسمی متوفی
• گواهی تسلیم اظهارنامه مالیاتی.
• شناسنامه و کارت ملی وارث

مراحل انحصار وراثت

انحصار وراثت به 2 دسته محدود و نامحدود تقسیم بندی شده و فرق آن‌ها، میزان دارایی متوفی است. اگر بیش از 500 میلیون ریال باشد، نیاز به چاپ آگهی انحصار وراثت در روزنامه خواهد بود. طبقات ارث از مهم‌ترین معیارهای انحصار وراثت و تقسیم ارث بوده که در این گفتار رادگام به آن اشاره خواهد شد.

گواهی انحصار وراثت

پس از مشخص شدن اموال و وراث شخص فوت شده، بررسی ها توسط مراجع دارای صلاحیت قانونی انجام شده و رای صادر شده توسط مراجع، گواهی انحصار وراثت است. مراحل انحصار وراثت طی شده تا گواهی انحصار وراثت دریافت گردد.

دریافت گواهی فوت

نخستین مرحله به منظور دریافت گواهی انحصار وراثت، صدور گواهی فوت توسط ثبت احوال است. طبق قانون ارث، بعد از فوت فرد، علت فوت و تاریخ فوت در سیستم الکترونیکی فراگیر اداره ثبت احوال سازمان ثبت احوال قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، ثبت و ضبط می شود.

شناسنامه متوفی، ابطال شده و گواهی فوت صادر و به یکی از وراث یا وکیل وی اعطا خواهد شد. برای درخواست انحصار وراثت، این گواهی الزامی است. طبق ماده 22 قانون ثبت احوال، هر فردی اعم از ایرانی یا خارجی و هم چنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده باشد، بلافاصله پس از ولادت بمیرد، باید به مامور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود. وفات ایرانیان در خارج از کشور، به ماموران کنسولی محل اقامت یا به نزدیک ترین ماموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال اعلام می شود.

مراجع صدور گواهی

به منظور دریافت این گواهی بایستی فرم مخصوص درخواست گواهی تهیه شود. به منظور تهیه این فرم، بایستی یکی از وراث یا وکیلی که وکالت انجام انحصار وراثت را دارد، به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل سکونت متوفی بوده مراجعه کرده و اسامی کلیه اشخاصی که از فرد فوت شده، ارث می برند و نسبت آن با متوفی نیز مشخص گردد. حضور کلیه وراث در این مرحله الزامی نیست.

تایید وراث

از مراحل انحصار وراثت، تایید وارث است. بایستی به همراه فرمی که از شورای حل اختلاف (در محل زندگی فرد فوت شده) دریافت شده، با مدارک دیگر مثل گواهی فوت شخص، اصل و رونوشت شناسنامه و اصل و رونوشت کارت ملی همه وراث، به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرد. در دفتر اسناد رسمی هم حضور 2 شاهد که همه وراث را می شناسند الزامی است. استشهادیه انحصار وراثت باید امضا شود.

این کار به این منظور انجام می شود که شاهدان با دادن امضا و گواهی، وراث شخص متوفی را به صورت رسمی و قانونی تایید می کنند تا دفتردار، شهادت نامه‌ای تنظیم کرده و برای مراحل بعدی شورای حل اختلاف نیاز خواهد بود. نخستین مرحله برای دریافت گواهی انحصار وراثت، صدور گواهی فوت توسط ثبت احوال است.

نمونه فرم استشهادیه گواهی انحصار وراثت

نمونه فرم استشهادیه گواهی انحصار وراثت به صورت عکس زیر است.

مشخص کردن مالیات بر ارث

فهرستی از کلیه دارایی‌های متوفی بایستی تعیین شود. هم اموال منقول و هم اموال غیرمنقول تعیین شده و به منظور مشخص کردن تکلیف مالیات بر ارث، بایستی یکی از وراث به ادارات سازمان امور مالیاتی در شهر محل سکونت مراجعه کند.

مالیات بر اساس آن‌که هر یک از وراث، چه نسبتی با شخص فوت شده دارند، مشخص خواهد شد. رسیدی که از اداره دارایی در این مرحله دریافت می شود، به منظور ادامه کار و مراجعه به شورای حل اختلاف نیاز خواهد بود. فهرست اموال مشمول مالیات بر ارث به شرح زیر است:

• سپرده های بانکی
• هر گونه اوراق بهادار
• وسیله نقلیه
• املاک

اموال معاف از مالیات بر ارث به شرح زیر است:

• وجوه بازنشستگی
• وظیفه
• پس انداز خدمت
• مزایای پایان خدمت
• اثاث منزل متوفی

مراجعه مجدد به شورای حل اختلاف

در این مرحله از مراحل انحصار وراثت ، وکیل انحصار وراثت یا یکی از وراث، به نمایندگی بقیه قادر هستند که با در اختیار داشتن مدارکی که در ادامه ذکر می شود، به شورای حل اختلاف مراجعه نماید. حضور کلیه وراث الزامی نیست. فهرست مدارک به شرح زیر است:

• فرم مخصوص که در دفتر اسناد رسمی که همه وراث و 2 شاهد آن را امضاء کردند.
• رونوشت و اصل شناسنامه همه وراث.
• رونوشت و اصل شناسنامه همسر متوفی.
• گواهی فوت متوفی
• گواهی مالیات بر ارث
• دادخواست گواهی انحصار وراثت

متوفی می‌تواند صرفا یک سوم اموال خود را وضایت کند. باقی تحت قوانین حصر وراثت تقسیم خواهد شد.

آیا متوفی ورثه دیگری دارد؟

در ادامه مراحل انحصار وراثت به منظور دریافت گواهی انحصار وراثت، بایستی مشخص شود که آیا متوفی ورثه دیگری هم دارد یا خیر. مراجع قضایی با مراجعه به اسناد و مدارک با هزینه‌ی وراث، آگهی انحصار وراثت در روزنامه های پر انتشار داده که اگر ورثه دیگری هست، به دادگاه بیاید تا ادعایش مورد رسیدگی قرار بگیرد.

اگر بعد از گذشت 30 روز کسی مراجعه نکرد، گواهی صادر خواهد شد. اگر متوفی در شهر بزرگی از دنیا رفته باشد، اگهی در روزنامه پر انتشار باید چاپ شود. اگر متوفی در روستا فوت شود، آگهی به صورت چاپی در جایی نصب خواهد شد تا در دید اهالی وراث قرار بگیرد.

نمونه آگهی حصر وراثت

به آقا یا خانم …………….. به شماره شناسنامه …………. به شرح دادخواست به کلاسه ……….. از این شورا درخواست گواهی حصر وراثت کرده و این گونه اظهار کرده اند که مرحوم ………….. به شناسنامه …………. مورخ ………. در سکونت گاه قانونی خود، فوت کرده و ورثه در زمان درگذشت وی، منحصر است به آقا/خانم …………….. نام پدر ……………… تاریخ تولد …………. شماره شناسنامه ……….. کد ملی ………………. برادر متوفی / خواهر ……………. شماره شناسنامه ………………. کدملی…………………..
متوفی جز نامبردگان، ورثه دیگری ندارد.

نکاتی درباره انحصار وراثت

افرادی که تصمیم گرفتند که مراحل حصر وراثت متوفی را انجام دهند، بایستی به چند نکته دقت کنند.

• روند انحصار وراثت بایستی بر مبنای قواعد ارث در قانون مدنی باشد.
• کلیه بازماندگان متوفی از او ارث نمی برند. اگر وراثی در طبقات نزدیک تر باشد، طبقات بعدی ارث نخواهند برد.
• اگر وجود وصیت نامه رسمی تایید شود، بایستی به وصیت عمل شود. سپس مراحل انحصار وراثت انجام شود.
• متوفی صرفا می تواند یک سوم اموال خود را تقسیم کند. مابقی تحت قوانین حصر وراثت است.
• پس از اخذ گواهی فوت، فقط 1 نفر باید به دفتر خدمات قضایی مراجعه کند.
• نیازی به حضور همه وراث نیست.
• همره داشتن گواهی مالیات بر ارث در دفاتر خدمات قضایی برای متوفیان سال 1395 به بعد الزامی نیست.
• شورای حل اختلاف مدارک لازم برای انحصار ورثه را بررسی کرده و در روزنامه پر انتشار اطلاعیه خواهد داد.
• اطلاعیه ها و ابلاغیات شورای حل اختلاف از طریق سامانه ثنا به وراث ابلاغ می‌گردد.

گواهی انحصار وراثت

پس از انجام مراحل انحصار وراثت، گواهی انحصار وراثت آماده و به وراث ارسال می شود. این گواهی 2 نوع متفاوت است:

• گواهی انحصار وراثت محدود
• گواهی انحصار وراثت نامحدود.

گواهی انحصار وراثت محدود بر اساس آن چه از متوفی به جا مانده، محدود است. اگر میزان اموال کم تر از 30 میلیون ریال باشد، گواهی محدودبوده و به منظور انجام امو و پرداخت دیون معنوی خرج میشود. این گواهی کمتر استفاده می شود. گواهی نامحدود برای ماترک بیش از 30 میلیون ریال متوفی است.

شورای حل اختلاف با انتشار خبر در روزنامه، باید از وجود کلیه وراث اطمینان یابد. مرحله آگهی دادن خود یک ماه زمان بر است.

هزینه و مالیات انحصار وراثت

هزینه دریافت گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود یکسان بوده و فرقی ندارد. چون انتشار آگهی بر عهده شورای حل اختلاف بوده و هزینه ای برای افراد نخواهد داشت. هزینه کل مراحل انحصار وراثت در حد 2 میلیون ریال است. شاید کمی بیش تر. اما باید در دفتر خدمات قضایی پرداخت شود. روند انحصار وراثت نیز مالیاتی ندارد.

وکیل انحصار وراثت

مراحل انحصار وراثت زمان بر و پیچیده و نیاز به ارتباطات بین دستگاهی دارد. آن‌هم با سامانه های قدیمی و بعضا آفلاین. لذا وکیل تخصصی انحصار وراثت با تجربه می تواند بسیار راهگشا باشد. گاهی مشکلات ساده‌ای در این جریان بروز می‌کند. مثل درگیری کاری یکی از وراث که مانع حضور وی در روند انحصار وراثت خواهد شد. با وکالت دادن به یک وکیل متخصص و مجرب رادگام، مشکل حل خواهد شد.

چون افراد عادی به ریز قوانین و تبصر و متمم ها اطلاعی ندارند، با یک اقدام نادرست، مسیر پرونده را منحرف خواهند کرد. مثل تنظیم دادخواست، اعتراض به رای انحصار وراثت و عدم همکاری وراث. شهادت دروغ، عدم ذکر اشخاص در گواهی انحصار وراثت به صورت عمدی و غیره.

لذا وکیل انحصار وراثت تلاش می کند تا چالش های حقوقی و اداری را کاهش داده و کیفیت مورد نظر کسب شود. برای اطلاع از هزینه وکیل انحصار وراثت به کارشناسان رادگام تماس بگیرید.

طبقات وراث

در مراحل انحصار وراثت و اخذ گواهی انحصار وراثت ، طبقات وراث اهمیت دارد. وراث بر اساس نسبتی که با متوفی دارند، به 3 طبقه تقسیم می‌شوند. اگر یک شخص از یک طبقه حضور داشته باشد، طبقات دیگر ارث نخواهند برد.

• طبقه اول: پدر، مادر، فرزند، نوه (درجه دوم)
• طبقه دوم: پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر ، برادر (درجه اول) ، فرزندان خواهر و برادر (درجه دوم)
• طبقه سوم: عمه، خاله، عمو، دایی (درجه اول) فرزندان آن ها (درجه دوم)
• اگر متوفی متاهل باشد، به او ارث می برد و در زمره طبقات قرار نمی گیرد.

سهم الارث افراد

چند مورد از متداول ترین سهم الارث ها به شرح زیر است:

• اگر متوفی فقط پدر و مادر داشته باشد، مادر یک سوم و پدر دو سوم اموال متوفی را ارث خواهد برد.
• اگر متوفی پدر یا مادر و یک دختر داشته باشد، سهم پدر یک چهارم و دختر سه چهارم اموال متوفی ارث می برد.
• اگر متوفی پدر یا مادر و یک پسر داشته باشد، پدر یک ششک، مابقی اموال متوفی به پسر تعلق خواهد داشت.
• اگر متوفی دارای یک پسر و یک دختر باشد، پسر 2 برابر دختر ارث می برد.
• اگر متوفی دو دختر داشته باشد، ارث بین آن 2 نفر نصف خواهد شد.
• پدر بزرگ و مادر بزرگ پدری و مادری : ارث در اجداد پدری دو سوم و مادر یک سوم تقسیم می شود.

سهم دولت از ارث

اگر متوفی ورثه نداشته باشد، مراحل انحصار وراثت و دریافت گواهی انحصار وراثت کاملا فرق دارد. اگر متوفی در زمان فوت، ورثه ای نداشته باشد، طبق نظر حاکم قانون، بعد از گذشت 10 سال و پیدا نشدن وارث، اموال به حساب خزانه دولت واریز خواهد شد. سهم دولت از ارث است.

طبق ماده 335 قانون امور حسبی، اگر از تاریخ تحریر ترکه، تا 10 سال وراث متوفی مشخص شود، ترکه به او داده خواهد شد و بعد از گذشتن مدت نام برده، باقی مانده ترکه به خزانه دولت تسلیم خواهد شد و ادعاء، حقی نسبت به ترکه از کسی به هر عنوان که باشد، پذیرفته نخواهد بود.

عدم همکاری وراث در انحصار وراثت

افرادی که در فرآیند انحصار وراثت هستند، بعضا با این چالش روبرو هستند که بعضی از ورثه همکاری ندارند. نخستین راه، مذاکره با وراث است. اگر نتیجه ای حاصل نشد، به وکیل پایه یک دادگستری مراجعه شود. بسته به مرحله ای که قرار دارید، راهکار وجود دارد. امکان انحصار وراثت بدون حضور وراث با رای دادگاه وجود دارد.

مراحل انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور

طبق قانون اتباع ایرانی در هر کشور دیگری که زندگی کند، از نظر احوال شخصی، ازدواج و طلاق و ارث و وصیت و فرزند خواندگی، بایستی طبق قانون ایران با وی برخورد شود. هموطنان عزیز مقیم خارج از کشور به منظور انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور ، بایستی وکالت خود را به یکی دیگر از وراث یا وکیل پایه یک دادگستری رادگام بدهند تا ایشان با حوق توکیل ، برای آن ها وکیل بگیرد.

به منظور وکالت دادن به وکیل پایه یک دادگستری که به صورت تخصصی کار انحصار وراثت را انجام می دهد، بایستی از طریق سامانه ثنا یا میخک، مراحل دنبال شود. اگر سیم کارت فعال ایرانی دارید، در سامانه ثنا ثبت نام کنید. احراز هویت غیر حضوری انجام داده و از وکیل بخواهید متن وکالت و حدود اختیارات را به صورت شفاف برایتان توضیح دهد و قرارداد الکترویکی را امضا کنید. احراز هویت و تایید مدارک برای کسانی که سیم کارت فعال ایرانی ندارند، حضوری در کنسول ایران در آن کشور انجام خواهد شد.

شرایط ورثه برای انجام مراحل انحصار وراثت

• وجود وراث: وارث بایستی در زمان فوت کسی که قرار است از وی ارث ببرد، زنده باشد. اگر پدر کسی پیش از پدر بزرگش فوت کند، به نوه ارث نخواهد رسید.
• مشروع بودن نسب: اگر فردی از روابط نامشروع به دنیا آمده باشد، ارث به او تعلق نخواهد گرفت.
• عدم فرزند خواندگی: شخصی که به فرزند خواندگی گرفته شود ارث نمی برد.

مواردی که مانع ارث بردن می شود:

• قتل: کسی که مورث را عمدی به قتل برساند، از وی ارث نخواهد برد.
• کفر: کافر از مسلمان ارث نخواهد برد. اما فرد مسلمان از کافر ارث می برد.
• لعان: از اسباب جدایی زن و شوهر بوده و سبب می شود از هم ارث نبرند. اگر مرد 4 بار بر خیانت همسرش قسم بخورد، خانم 4 بار این موضوع را انکار کند، لعان صورت گرفته است است. این 2 نفر بر هم حرام می شوند تا آخر عمر.

انحصار وراثت محجور

محجوریت به 3 دسته تقسیم می‌شود:

• فرد صغیر: به سن قانونی نرسیده و دیگران برای او تصمیم میگیرند.
• فرد غیر رشید: فردی است که سن قانونی رسیده اما درک کافی به مسائل مالی ندارد.
• فرد دیوانه و مجنون فردی است که صلاحیت تصمیم گیری ندارد.

مراحل تقسیم ارث فرد محجور، مانند افراد عادی دیگر، به کمک وکیل یا قیم قانونی آن ها تقسیم می شود. این افراد از جهت این که به هر دلیل به بلوغ فکری نرسیده اند، اجازه نوشتن وصیت نامه ندارند. وصیتشان اعتباری ندارد.

اموال منقول و غیر منقول

از نظر لغوی، منقول یعنی قابل حمل. اموال قابل حمل منقول است. به 2 دسته ذاتی و در حکم منقول تقسیم می شوند. منقول ذاتی مالی است که قابل حمل یا TANGIBLE ASSET باشد. اموال در حکم منقول به تابعیت از اموال منقول، منقول محسوب شده مثل حق وثیقه، حق مخترع یا مولف یا حق افراد در شرکت ها برای سهام شرکت ها.

اموال غیر منقول

بر طبق تعاریف، اموال غیر قابل حمل، اموال غیر منقول است یا INTANGIBLE ASSET. اموالی که به صورت ذاتی یا با خواست انسان امکان جابجایی ندارد. اموال غیر منقول ذاتی مثل زمین و معدن و سنگ. اموالی که به واسطه انسان غیرمنقول است، مثل اموالی که به گونه ای به زمین متصل است که جدا کردن ان ها باعث خرابی می شود. مثل درخت. انحصار وراثت مراحل مختلفی دارد. هم از جنبه سهم الارث افراد و هم نوع اموال.

پاسخ رادگام به سوالات متداول مخاطبان درباره مراحل انحصار وراثت

آیا برای انجام مراحل انحصار وراثت، همه وراث باید حضور داشته باشند؟

حضور یکی از ورثه برای دریافت گواهی انحصار وراثت کافی است. نیازی به حضور همه ورثه در مراحل انحصار وراثت نیست.

اگر یکی از وراث خارج از کشور باشد، باز هم می توان مراحل انحصار وراثت را انجام داد؟

بله. با در اختیار داشتن مدارک لازم و مشورت با وکیل انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور مراحل انحصار وراثت را انجام دهید.

به گواهی انحصار وراثتی که برادرم گرفته اعتراض دارم. چه کنم؟

اعتراض کنید. این حق برای ورثه محفوظ است.

مدارک لازم برای صدور گواهی انحصار ورثه چیست؟

گواهی فوت و استشهادیه محضری و شناسنامه متوفی و عقدنامه و شناسنامه وراث نیاز است.

گواهی فوت مادر بزرگ من دست دایی من است. گواهی را به ما نمی دهد. چه کنیم؟

به عنوان ذینفع، می توان درخواست صدور گاهی فوت المثنی کرد. گواهی فوت را به صورت انلاین و فیزیکی از بهشت زهرا دریافت کنید.

رادگام ظرف چه مدت گواهی انحصار وراثت را میگیرد؟

ظرف حداکثر 60 روز کاری.

پدرم قبل از فوت چکی صادر کرده و الان برگشت خورده و در جریانش نبودیم چه باید کرد؟

پیش از تقسیم ارث، کلیه دیون متوفی باید پرداخت شود و بعد تقسیم اموال انجام شود. اگر تقسیم انجام شده باشد، بایستی وراث دیون را پرداخت کنند.

فرزند خوانده من ارث می برد؟

خیر.

عدم همکاری یکی از وراث، خللی در روند پرونده ایجاد می کند؟

خیر.

آیا امکان انتقال سهم وراث به مادرشان وجود دارد؟

پس از مشخص شدن سهم ورثه، می توانند سهم خود را به مادر انتقال دهند.

مخاطب گرامی
اگر نظر و سوالی درباره مراحل انحصار وراثت دارید، مراتب را از طریق فرم ارتباطی یا واتساپ به اطلاع کارشناسان محرب رادگام برساند.