نفقه_انواع نفقه_رابطه نفقه و تمکین

نفقه چیست؟

نفقه، در لغت به معنای هزینه زندگی است. در اصطلاح حقوقی، نفقه عبارت است از تأمین هزینه زندگی زن و فرزندان به عهده مرد. نفقه شامل موارد زیر است:

مخارج ضروری زندگی، مانند خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و آموزش.
مخارجی که عرفاً جزء نفقه محسوب می‌شود، مانند هزینه رفت و آمد، تلفن و…

انواع نفقه

نفقه به دو نوع نفقه زوجه و نفقه فرزندان تقسیم می‌شود:

نفقه زوجه: نفقه زوجه، بر عهده مرد است و شامل موارد ضروری زندگی زوجه است.
نفقه فرزندان: نفقه فرزندان، بر عهده پدر است و شامل موارد ضروری زندگی فرزندان است.

شرایط پرداخت نفقه

برای پرداخت نفقه، شرایط زیر لازم است:

وجود رابطه زوجیت بین مرد و زن.
عدم تمکین زوجه از زوج.
عدم اعسار مرد.
اعسار

اعسار، به معنای عدم توانایی مالی است. در صورتی که مرد، توانایی مالی پرداخت نفقه را نداشته باشد، به عنوان شخص معسر شناخته می‌شود.

مواردی که نفقه پرداخت نمی‌شود

در موارد زیر، نفقه پرداخت نمی‌شود:

در صورتی که زوجه، ناشزه باشد.ناشزه به معنای نافرمانی است و باید در دادگاه اثبات گردد.

در صورتی که زوجه، از شوهر خود تمکین نکند.

نحوه مطالبه نفقه

زن می‌تواند نفقه خود را از طریق دادگاه مطالبه کند. برای این کار، زن باید دادخواست نفقه به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط زن، در صورت احراز وقوع تخلف، مرد را به پرداخت نفقه محکوم می‌کند.

میزان نفقه چقدر است؟

توسط دادگاه تعیین می‌شود. دادگاه برای تعیین میزان نفقه، موارد زیر را در نظر می‌گیرد:

میزان درآمد مرد.
مخارج زندگی زن.
وضعیت اجتماعی و اقتصادی زن.
شرایط عرفی جامعه.
در قانون، میزان مشخصی برای نفقه تعیین نشده است. بنابراین، میزان نفقه، در هر پرونده، متفاوت است.

میزان نفقه زوجه

میزان نفقه زوجه، معمولاً معادل یک چهارم تا یک سوم درآمد مرد است. البته، این میزان، می‌تواند کمتر یا بیشتر باشد.

میزان نفقه فرزندان

میزان نفقه فرزندان، معمولاً معادل هزینه‌های ضروری زندگی فرزندان است. این هزینه‌ها، شامل موارد زیر است:

**خوراک
**پوشاک
**مسکن
**تحصیل
**درمان

راه‌های افزایش میزان نفقه

زن می‌تواند برای افزایش میزان نفقه، از راه‌های زیر اقدام کند:

اثبات درآمد بیشتر مرد.
اثبات افزایش هزینه‌های زندگی زن.
اثبات تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی زن.
اثبات تغییر شرایط عرفی جامعه.
راه‌های کاهش میزان نفقه

مرد می‌تواند برای کاهش میزان نفقه، از راه‌های زیر اقدام کند:

اثبات کاهش درآمد خود.
اثبات کاهش هزینه‌های زندگی زن.
اثبات تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی زن.
اثبات تغییر شرایط عرفی جامعه

نفقه شامل چه مواردی است؟

نفقه شامل موارد زیر است:

مخارج ضروری زندگی، مانند خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و آموزش.
مخارجی که عرفاً جزء نفقه محسوب می‌شود، مانند هزینه رفت و آمد، تلفن و…
موارد ضروری زندگی

موارد ضروری زندگی، مواردی هستند که برای ادامه زندگی ضروری هستند. این موارد شامل موارد زیر است:

خوراک: تأمین غذای مناسب و کافی برای زن و فرزندان
پوشاک: تأمین لباس مناسب برای زن و فرزندان
مسکن: تأمین مسکن مناسب برای زن و فرزندان
درمان: تأمین هزینه‌های درمان و دارو برای زن و فرزندان
آموزش: تأمین هزینه‌های تحصیل برای فرزندان
مواردی که عرفاً جزء نفقه محسوب می‌شود

مواردی که عرفاً جزء نفقه محسوب می‌شود، مواردی هستند که برای ادامه زندگی لازم نیستند، اما در عرف جامعه، جزء نفقه محسوب می‌شوند. این موارد شامل موارد زیر است:

هزینه رفت و آمد:تأمین هزینه‌های رفت و آمد زن و فرزندان برای انجام امور ضروری زندگی
هزینه تلفن: تأمین هزینه‌های تلفن برای زن و فرزندان
هزینه‌های تفریح و سرگرمی: تأمین هزینه‌های تفریح و سرگرمی زن و فرزندان در حد متعارف
هزینه‌های آرایشی و بهداشتی: تأمین هزینه‌های آرایشی و بهداشتی زن در حد متعارف

نکات مهم در مورد نفقه

نفقه، یک حق قانونی برای زن و فرزندان است.
زن و فرزندان، می‌توانند نفقه خود را از طریق دادگاه مطالبه کنندمیزان نفقه، توسط دادگاه تعیین می‌شود.
زن و فرزندان، می‌توانند برای افزایش یا کاهش میزان نفقه، اقدام کنند.

 

آیا می توان در عقد نکاح دائم شرط کرد که به زن نفقه تعلق نمی گیرد؟

خیر، طبق ماده 1107 قانون مدنی، نفقه زن در عقد دائم، بر عهده شوهر است. بنابراین، شرط عدم پرداخت نفقه به زن در عقد نکاح دائم، باطل و غیرقابل اجرا است.

در این ماده آمده است:

«در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است.»

این ماده، یک حکم قانونی است و قابل تغییر نیست. بنابراین، حتی اگر زن و شوهر در عقدنامه خود شرط کنند که نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد، این شرط، باطل و غیرقابل اجرا است.

زن می‌تواند در صورت عدم پرداخت نفقه توسط شوهر، به دادگاه مراجعه و نفقه خود را مطالبه کند. دادگاه، در صورت احراز وقوع تخلف، شوهر را به پرداخت نفقه محکوم می‌کند.

هزینه های درمان زوجه بر عهده کیست؟

طبق ماده 1107 قانون مدنی، نفقه زن در عقد دائم، بر عهده شوهر است. بنابراین، هزینه های درمان زوجه نیز، تا حدی که عرفاً جزء نفقه محسوب می‌شود، بر عهده شوهر است.

در ماده 1107 قانون مدنی آمده است:

«در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است.»

در ماده 1108 قانون مدنی نیز آمده است:

«نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث البیت، هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج.»

بنابراین، هزینه های درمان زوجه، تا حدی که عرفاً جزء نفقه محسوب می‌شود، بر عهده شوهر است. این هزینه ها شامل موارد زیر است:

هزینه های درمان بیماری های عادی
هزینه های درمان بیماری های خاص
هزینه های درمان بیماری های صعب العلاج
هزینه های جراحی
هزینه های دارو و درمان
هزینه های توانبخشی
البته، در مواردی که هزینه های درمان زوجه بسیار زیاد باشد، ممکن است مرد بتواند با اثبات اعسار، از پرداخت بخشی از این هزینه ها معاف شود.

اعسار

اعسار، به معنای عدم توانایی مالی است. در صورتی که مرد، توانایی مالی پرداخت هزینه های درمان زوجه را نداشته باشد، به عنوان شخص معسر شناخته می‌شود.

راه های مطالبه هزینه های درمان

زن می‌تواند هزینه های درمان خود را از طریق دادگاه مطالبه کند. برای این کار، زن باید دادخواست مطالبه هزینه های درمان به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط زن، در صورت احراز وقوع تخلف، مرد را به پرداخت هزینه های درمان محکوم می‌کند.

 

مطالبه نفقه توسط زوجه با وجود زندگی مشترک

طبق ماده 1107 قانون مدنی، نفقه زن در عقد دائم، بر عهده شوهر است. بنابراین، حتی اگر زوجین با یکدیگر زندگی مشترک داشته باشند، زن می‌تواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند.

البته، در برخی موارد، ممکن است زن، با وجود زندگی مشترک، نتواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند. این موارد، شامل موارد زیر است:

در صورتی که زن، ناشزه باشد.
در صورتی که زن، به واسطه عجز از تمکین، مستحق نفقه نباشد.
در صورتی که زن، به دلیل عجز از پرداخت نفقه، اعسار مرد را ثابت کند.
ناشیزه بودن زن

ناشزه بودن، به معنای عدم اطاعت زن از شوهر در امور زناشویی است. در صورتی که زن، ناشزه باشد، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زن امتناع کند.

عدم تمکین زن

عدم تمکین زن، به معنای عدم اطاعت زن از شوهر در امور زناشویی است. در صورتی که زن، به واسطه عذر شرعی، از تمکین از شوهر خودداری کند، مستحق نفقه نخواهد بود.

اعسار مرد

اعسار، به معنای عدم توانایی مالی است. در صورتی که مرد، قادر به پرداخت نفقه نباشد، به عنوان شخص معسر شناخته می‌شود. زن می‌تواند از مرد، اعسار او را ثابت کند. در این صورت، مرد از پرداخت نفقه معاف خواهد شد.

مطالبه نفقه توسط زوجه

زن می‌تواند نفقه خود را از طریق دادگاه مطالبه کند. برای این کار، زن باید دادخواست نفقه به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی مدارک و مستندات ارائه شده توسط زن، در صورت احراز وقوع تخلف، مرد را به پرداخت نفقه محکوم می‌کند.

نکات مهم در مورد مطالبه نفقه توسط زوجه با وجود زندگی مشترک

زن، حتی اگر با شوهر خود زندگی مشترک داشته باشد، می‌تواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند.
در برخی موارد، ممکن است زن، با وجود زندگی مشترک، نتواند نفقه خود را از شوهر مطالبه کند.
زن می‌تواند نفقه خود را از طریق دادگاه مطالبه کند.

 

نفقه در دوران عقد بر عهده کیست؟

بر اساس ماده 1102 قانون مدنی، به محض اینکه نکاح به طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود. بنابراین، پرداخت نفقه به زن نیز از همان لحظه جاری شدن صیغه نکاح بر عهده شوهر است.
اما گاهی بیان میگردد که در حالتی که هنوز زوج و زوجه با هم زندگی نمیکنند در عرف در دوران عقد نفقه زوجه با زوج نخواهد بود.اما اگر این مدت به لحاظ عرفی طولانی شود نفقه زوجه بر عهده زوج قرار میگیرد.

 

تمکین چیست؟

تمکین، در لغت به معنای اطاعت و پذیرش است. در حقوق خانواده، تمکین به معنای اطاعت زوجه از زوج در امور زناشویی است.

انواع تمکین

تمکین دو نوع است:

تمکین عام: تمکین عام، به معنای پذیرش ریاست شوهر بر خانواده و محترم شمردن اراده او در تربیت فرزندان و اداره مالی و اخلاقی خانواده است.
تمکین خاص: تمکین خاص، ناظر به رابطه جنسی زن با شوهر و پاسخ دادن به خواسته‌های مشروع او است.

شرایط تمکین

برای تمکین زن، شرایط زیر لازم است:

وجود رابطه زوجیت بین مرد و زن.
عدم وجود عذر شرعی.
عذر شرعی

عذر شرعی، به معنای دلیلی است که زن به دلیل آن، نمی‌تواند از زوج تمکین کند. این دلایل، معمولاً مربوط به مسائل پزشکی یا دینی هستند.

عواقب عدم تمکین

در صورت عدم تمکین زن، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زن امتناع کند. مرد همچنین می‌تواند از دادگاه، الزام زوجه به تمکین را درخواست کند.
همچنین در صورت اثبات عدم تمکین زوجه میتواند بدون اجازه زوجه همسر دوم اختیار کند.

استثنائات عدم تمکین

بنابراین به طور خلاصه تمکین، یک تکلیف قانونی برای زن است. در صورت عدم تمکین زن، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زن امتناع کند. البته، در برخی موارد، عدم تمکین زن، مانع از عدم پرداخت نفقه توسط مرد نمی‌شود.

 

رابطه بین عدم تمکین و نفقه

به طور خلاصه، در صورت عدم تمکین زوجه از زوج، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زوجه امتناع کند.

تمکین به معنای اطاعت و پذیرش است. در حقوق خانواده، تمکین به معنای اطاعت زوجه از زوج در امور زناشویی است.

عدم تمکین، به معنای عدم اطاعت زوجه از زوج در امور زناشویی و غیر آن است است.

نفقه، به معنای هزینه زندگی زن و فرزندان است.

شرایط عدم تمکین

عدم تمکین زوجه، باید با شرایط زیر همراه باشد:

عدم تمکین باید واقعی باشد.
عدم تمکین باید بدون عذر شرعی باشد.
عدم تمکین باید ثابت شود.
عذر شرعی

عذر شرعی، به معنای دلیلی است که زن به دلیل آن، نمی‌تواند از زوج تمکین کند. این دلایل، معمولاً مربوط به مسائل پزشکی یا دینی هستند.

اثبات عدم تمکین

عدم تمکین زوجه، باید با ارائه مدارک و مستندات به دادگاه، اثبات شود. این مدارک و مستندات، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

شهادت شهود
گزارش پزشکی
اقرار زوجه
عواقب عدم تمکین

در صورت عدم تمکین زوجه، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زوجه امتناع کند. مرد همچنین می‌تواند از دادگاه، الزام زوجه به تمکین را درخواست کند.

استثنائات عدم تمکین

در برخی موارد، عدم تمکین زوجه، مانع از عدم پرداخت نفقه توسط مرد نمی‌شود. این موارد، شامل موارد زیر است:

عدم تمکین زوجه به دلیل عذر شرعی
عدم تمکین زوجه به دلیل خوف ضرر جانی یا مالی
عدم تمکین زوجه به دلیل عدم پرداخت مهریه در مورد حق حبس

در نتیجه رابطه بین عدم تمکین و نفقه، رابطه‌ای مستقیم است. در صورت عدم تمکین زوجه، مرد می‌تواند از پرداخت نفقه به زوجه امتناع کند. البته، در برخی موارد، عدم تمکین زوجه، مانع از عدم پرداخت نفقه توسط مرد نمی‌شود.